Thời của cookie đã hết

(PCWorldVN) Không còn cookie. Facebook, Google và Apple đang theo dõi người dùng trực tuyến bằng cách nào?

Thời của các cookie theo dõi sắp kết thúc. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của các thiết bị di động, ba ông lớn là Facebook, Google và Apple chuyển sang những phương thức quảng cáo mới thuyết phục hơn, theo dõi bạn qua nhiều thiết bị.

Cái kết trước mắt của cookie có thể bắt nguồn từ sự ra đời của iPhone năm 2007. Apple quyết định vô hiệu hóa chức năng cookie trên iPhone bởi vì hãng tin rằng các nhà quảng cáo có thể thu thập quá nhiều thông tin cá nhân khi theo dõi bạn qua các trang web.

Cookie của bên thứ ba nhắm vào trình duyệt Chrome trên desktop và hệ điều hành Android trên di động, nhưng chúng làm việc không hiệu quả bởi smartphone và tablet được sản xuất bởi nhiều hãng khác nhau, với những tùy biến HĐH khác nhau. Bởi vì cookie chỉ có thể theo dõi bạn trong khi bạn sử dụng trình duyệt, chứ không phải ứng dụng di động, nên chúng chẳng liên quan mấy đến các thiết bị di động.
Sau đây là cách các trùm công nghệ đang tìm cách thay thế cookie bằng chính công cụ theo dõi của mình.

Facebook

Facebook với trụ sở ở Manlo Park, California đang sống nhờ vào khối lượng siêu dữ liệu cá nhân khổng lồ mà mạng xã hội này tích lũy từ 1,3 tỷ người dùng, như cỡ giày, màu tóc, ngày tháng năm sinh hay trường bạn từng học. 

Mạng xã hội dựa vào chức năng “đăng nhập một lần” (SSO- Single Sign-on) để theo dõi từng hành động của người dùng. SSO cho phép bạn sử dụng thông tin đăng nhập Facebook của mình trên các trang web và ứng dụng bên thứ ba. Khi bạn làm điều này, Facebook đi theo, coi chừng và ghi vào mục lục các điểm đến của bạn. Khu vực lưu trữ các dữ liệu này được cho phép quảng cáo nào hiển thị trên trang tin tức Facebook (News Feed). Có lẽ rất ít khi chúng ta để ý tới điều này.

Các ứng dụng của Facebook, WhatsApp và Instagram, cùng với các ứng dụng phát triển từ nội bộ như Messenger và Paper, đã tăng cường khả năng truyền dữ liệu, mặc dù các ứng dụng này không có đặc tính quảng cáo.

Nhưng phương thức này chỉ hoạt động trên hệ sinh thái của Facebook. Công ty đang lên kế hoạch mở rộng và gần đây đã cho ra mắt một phiên bản mới của hệ thống quảng cáo Atlas (Facebook mua lại của Microsoft vào năm ngoái) tại Advertising Week ở New York. Hệ thống mới này là nỗ lực của Facebook nhằm cung dịch vụ quảng cáo nằm ngoài hệ điều hành hiện thời, cả trên máy tính lẫn điện thoại di động.
 

Google

Cũng giống như hàng xóm Facebook, Google cũng chủ yếu dựa vào chức năng SSO. Đăng nhập vào tài khoản Google khiến bạn liên kết với cả mạng lưới rộng lớn của Google.

AdMod của Google trên di động
 

Và tất nhiên, Google cũng sở hữu hệ điều hành Android trên điện thoại di động, khiến bạn tự động được đăng kí một ID quảng cáo trên Google. Rất nhiều sản phẩm quảng cáo của Google như AdSense, AdMob, và DoubleClick đều kéo theo thông tin đăng nhập trên thiết bị của bạn. Cùng với những thông tin có sẵn trên nhiều trang web bao gồm YouTube, Gmail, Voice, và Search… Google có thể  lên một danh sách cơ bản về lịch sử truy cập của bạn. Các trang Web bạn ghé thăm sẽ cho Google biết khá nhiều thông tin, và dữ liệu đó được truyền đi thuận lợi dù bạn đang sử dụng loại thiết bị gì.

Apple

Còn đối với Apple, kĩ thuật theo dõi của nó tập trung chủ yếu vào hai điều: địa chỉ email - thứ ràng buộc bạn với tất cả dịch vụ của Apple sử dụng trên thiết bị chạy hệ điều hành iOS hay OS X, và tài khoản iTunes - cho biết thông tin về thẻ tín dụng của bạn và ràng buộc bạn với hệ sinh thái của nó.

Thông tin đăng nhập của bạn bị ràng buộc bởi IDFA (ID của các nhà quảng cáo ). Đó là một chuỗi số bí mật và ngẫu nhiên ấn định cho từng người dùng hoặc mua thiết bị cài iOS. Thế nên khi các quảng cáo chạy trên mạng quảng cáo của Apple như iAd chẳng hạn, thì Apple có thể quyết định ai sẽ tiếp nhận quảng cáo, và có khả năng tái kết nối với tất cả các hoạt động của người đó ở bất kì nơi nào trên hệ thống của Apple.

Cải thiện hoặc là bỏ đi

Nếu từng đó là chưa đủ, rất nhiều nhà quảng cáo lớn cũng dựa trên dữ liệu rất chi tiết từ bên thứ ba như LiveRamp và Experian. Lấy LiveRamp làm ví dụ, công cụ này có thể cung cấp cho khách hàng một lượng lớn thông tin về các giao dịch trực tuyến thường nhật chỉ với địa chỉ email. Và những doanh nghiệp này có thể biết được một quảng cáo có kích thích người dùng mạng đi mua sắm tại các cửa hàng hay không.

Một cuộc khảo sát Gallup năm 2013 cho thấy rằng 35% quyết định mua hàng của người tiêu dùng bị ảnh hưởng từ các phương tiện truyền thông xã hội. Trong một nghiên cứu hồi 2013 của Vision Critical, cho thấy 43% người sử dụng phương tiện truyền thông xã hội tuyên bố họ mua một sản phẩm sau khi chia sẻ nó hay thích nó trên Pinterest, Facebook, hoặc Twitter.

Google, Apple và Microsoft với tư cách là các nhà buôn hệ điều hành, có ảnh hưởng lớn đến việc thay thế cookie. Các hãng này có thể dễ dàng khắc phục vấn đề sử dụng thông tin đăng nhập của người dùng trên các thiết bị để quảng cáo một cách thích hợp và thân thiện với đời sống cá nhân nếu họ muốn. IDFA và Google AdID là những bước đi đúng hướng, và hi vọng rằng Apple và Google sẽ tiếp tục cải tiến và tạo nên một tiêu chuẩn được mọi ủng hộ.

Nhưng cũng cần thiết phải nhớ rằng, bất kể dùng thiết bị cài hệ điều hành iOS hay Android, bạn cũng có thể tắt hầu hết các cỗ máy đang theo dõi mình. Menu cài đặt trên hai hệ điều hành này sẽ giúp người dùng kiểm soát dễ dàng. Còn đối với những ai không muốn bị Atlas đi theo, Eyeo đã phát hành một bản cập nhật phần bổ trợ (plug-in) trên trình duyệt chặn quảng cáo nổi tiếng AdBlock Plus.
 

PC World VN, 11/2014