Sự thay đổi của hệ thống an ninh sân bay

(PCWorldVN) Trong các chuyến đi du lịch thì việc xếp hàng để soi chiếu kiểm tra an ninh ở sân bay là điểm thiếu thoải mái nhất. Ngành hàng không đang làm gì để thay đổi điều đó với các hệ thống tối tân của mình?

• Fujitsu trình diễn hệ thống an ninh mới
• Chọn mua hệ thống camera an ninh
• Công nghệ “thành phố an ninh”
• Đã đến lúc cần cảnh sát Internet
• Sân bay San Francisco thử nghiệm hộ chiếu điện tử

Một người phụ nữ trẻ chuẩn bị tiếp cận với hệ thống an ninh của sân bay với đôi dày cao gót trên chân, cặp kính râm thời trang và một chiếc mũ rộng vành kết hợp với túi xách sành điệu. Tuy nhiên tất cả sự quyến rũ đó sẽ sắp biến mất.

Dày cao gót, thắt lưng, kính mát và mọi thứ phụ kiện sẽ nằm trong một cái khay nhựa. Không những vậy, những chất lỏng bạn mang theo từ dầu gội cho đến nước hoa sẽ phải đặt vào túi nhựa trong suốt và sẽ khá tệ nếu dung tích của chúng vượt trên 100 ml. Nhưng đó chưa phải là điều khó chịu nhất, hành khách đi chuyến bay có thể phải đi qua máy chiếu X-quang có khả năng quét toàn bộ cơ thể. Tùy thuộc vào công nghệ được sử dụng, quan chức an ninh nhìn thấy tất cả mọi thứ, điều này đồng nghĩa chúng ta hoàn toàn … khỏa thân trên màn hình. Một số sân bay có thể bỏ qua một số thao tác kiểm tra an ninh như khám xét vùng nhạy cảm trên cơ thể và tất nhiên ngoại trừ các đối tượng khả nghi.

Đây là quy trình quen thuộc ở hầu hết mọi sân bay và là điều bắt buộc đối với tất cả hành khách khi di chuyển bằng đường hàng không. Không phải ai cũng hài lòng với việc soi chiếu cơ thể, thậm chí còn phản đối. Một số tổ chức nhân quyền như Privacy International của nước Anh cho rằng với hành động này, con người đang bị đối xử thậm tệ tại các sân bay. Tuy nhiên đối với các chuyên gia an ninh bảo mật thì công nghệ an ninh tại sân bay ngày càng phải phát triển và việc soi chiếu chi tiết là điều cần thiết, nhưng phải áp dụng một cách hợp lý. Công nghệ bảo mật và soi chiếu sàng lọc phải tiếp tục phát triển và thích ứng với nhiều rủi ro tiềm tàng và nhất là các mối đe dọa ngày càng tinh vi.

Máy quét toàn thân

Theo một cuộc khảo sát được tiến hành bởi Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA), đối với các hành khách thì an ninh hàng không là một trong những điều được quan tâm hàng đầu trong hầu hết mọi chuyến đi. Không chỉ các sân bay nhận ra điều này, nhiều công ty công nghệ đang nỗ lực mang đến những thay đổi mới trong việc hạn chế tiếp xúc với con người, khả năng soi chiếu hành lý chi tiết hơn trong khi vẫn duy trì được mức độ giám sát như trước đây.

Hành khách gần như "trần trụi" khi đi vào máy quét

Không ít phiền toái trong việc tốn quá nhiều thời gian cho việc xếp hàng chờ đợi, ngoài ra phải tháo gỡ các thiết bị điện tử, hạn chế về chất lỏng và việc yêu cầu cởi thắt lưng, giày khiến mọi thứ rắc rối hơn. Việc nhân viên an ninh chạm vào cơ thể để kiểm tra cũng khiến nhiều người khó chịu như khi đi vào các máy quét toàn thân.

Máy quét toàn thân được đưa vào sử dụng nhằm giảm thời gian xếp hàng và cải thiện hệ thống an ninh. Những thiết bị này được đưa vào sử dụng lần đầu tiên hồi năm 2007 nhằm thay thế hoặc bổ sung cho máy dò kim loại. Thế nhưng từ những ngày đầu áp dụng thì thiết bị này đã gặp sự thất bại khó có thể chấp nhận khi để lọt quả bom được giấu trong quần lót của kẻ khủng bố âm mưu cho nổ tung một máy bay chở khách từ Amsterdam (Hà Lan) đến Detroit (Mỹ), đúng ngày Giáng sinh năm 2009. Rất may quả bom không phát nổ mà chỉ bốc cháy.

Mọi con mắt đổ dồn vào việc thiết kế, triển khai các máy quét toàn thân của Cơ quan Quản lý An ninh Vận tải Mỹ, một trong những đất nước có hệ thống an ninh hàng không chặt chẽ và nghiêm ngặt nhất. Hiện tại có 2 lọai máy quét đang được triển khai, trong đó loại “Sóng milimet” dùng công nghệ vô tuyến điện với bức xạ không ion hóa nhằm tạo ra các hình ảnh 3 chiều và máy quét tán xạ ngược sử dụng công nghệ X-quang. Trái với tiêu chí ban đầu là giảm thời gian hàng đợi thì những máy quét này làm tăng đáng kể thời gian xếp hàng, bởi vì mỗi một máy quét phát hiện cái gì đó đáng ngờ, nó sẽ kích hoạt báo động và các hành động khám xét diễn ra.

Tính riêng tư

Cũng không mất nhiều thời gian để mọi người tự hỏi có bao nhiêu máy quét đã thực sự nhìn thấy toàn bộ cơ thể của mình, đặc biệt là sau khi các phương tiện truyền thông đăng tải hình ảnh của người đứng đầu phòng thí nghiệm nghiên cứu TSA, Susan Hallowell, trong đó cho thấy cô đang được quét toàn thân và màn hình hiển thị cơ thể gần như khỏa thân. Điều này đã dấy lên làn sóng yêu cầu thay đổi nhằm tôn trọng hành khách di chuyển bằng đường hàng không, và các cơ quan an ninh đã phải chấp nhận điều chỉnh một chút đối với công nghệ quét toàn thân. Đến giữa năm 2013, loại máy quét đời mới trang bị công nghệ quét có khả năng hạn chế hiển thị hình ảnh khỏa thân trước màn hình với giá khoảng 175.000 USD đã xuất hiện tại một số sân bay.

Đồ dùng cá nhân bao gồm giầy và chất lỏng hay máy tính đều phải tháo bỏ vào khay chứa

Hầu hết các nước trên thế giới đang thay thế công nghệ cũ bằng máy “Sóng milimet” sử dụng phần mềm bảo mật được gọi là tự động bắt mục tiêu. Thay vì hình ảnh khỏa thân quá hở hang, thiết bị này tạo ra một hình ảnh cơ thể với các đường vẽ hoạt hình để xác định vị trí của những nhân tố đáng ngờ để nhân viên an ninh có thể thực hiện các thao tác rà soát bằng tay. “Đó là một quét an ninh được thiết kế để đảm bảo tính an ninh và khả năng phát hiện thông minh”, giám đốc phụ trách về an toàn, an ninh và môi trường tại sân bay Schiphol của Amsterdam cho hay. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế - IATA cũng kì vọng thiết bị này mang đến biện pháp mới này sẽ làm giảm bớt những lo ngại của hành khách trên các chuyến bay.

Nhưng trên thực tế thì những người di chuyển bằng hàng không lại không thực sự lo lắng về những gì có thể được nhìn thấy trên máy quét cơ thể. Một nghiên cứu 4 năm về các tác động của hệ thống an ninh hàng không đối với con người chỉ ra rằng phần lớn hành khách chấp nhận những thiết bị như máy quét hay rà soát cơ thể bằng tay. Trong cuộc khảo sát đối với 711 người, thì 77% nói rằng họ thực sự chấp nhận các máy quét cơ thể nhằm đảm bảo tính an ninh và chỉ có 11% cho rằng thiết bị này xâm phạm sự riêng tư cá nhân.

Thời gian xếp hàng

Thủ tục an ninh sân bay ở mỗi nơi một khác, tuy nhiên đối với các thiết bị điện tử mang theo thì có vài điểm chung nhất định. Laptop phải bỏ ra khỏi túi đựng và đưa tất cả các bình chứa chất lỏng vào túi nhựa trong suốt là những tiêu chuẩn hàng đầu đối với các việc kiểm soát an ninh hành lý xách tay. Nhưng một số sân bay lại khác, ví dụ như sân bay Frankfurt của Đức thì cho phép mang giày đi qua các thiết bị soi chiếu nhưng bắt buộc phải bỏ hết các thiết bị điện tử ra ngoài kể cả thiết bị sạc.

Tổng thống Mỹ Obama ủng hộ việc kiểm soát an ninh tại sân bay của TSA (Tổ chức Quản lý An ninh Vận chuyển Hoa Kỳ)

Vì vậy, để cắt giảm thời gian xếp hàng, các sân bay hiện nay đang đưa ra những biện pháp có thể được mô tả như là thủ tục làm tối ưu hóa quy trình kiểm tra dựa trên các hệ thống an ninh thông minh được phát triển bởi IATA. Một ví dụ điển hình là tại sân bay Gatwick, London, hành khách được hướng dẫn để chuẩn bị các thủ tục cần thiết trước khi di chuyển hành lý hay bước vào máy quét X-quang. Các hoạt động tiền kiểm tra khiến việc chuẩn bị hành lý có hiệu quả hơn, và hệ thống kiểm tra an ninh lúc này có thể đảm bảo được sự chính xác, hạn chế được công đoạn can thiệp vào sự riêng tư của hành khách.

Sân bay Schiphol của Amsterdam sử dụng hệ thống tương tự như băng truyền các khay nhựa chứa đồ cá nhân tại khu vực xếp hàng và hệ thông quét tự động hiện thị những đánh giá ban đầu. Đây được xem là bước tiền kiểm tra nhằm giảm thời gian cho việc kiểm soát an ninh. Và các nhà điều hành có thể phát hiện ra những điểm đáng ngờ trước khi hành khách bước vào hệ thống soi chiếu của sân bay. Việc tiền kiểm tra hành lý không chỉ nhằm tiết kiệm thời gian cho hành khách mà còn giúp nhân viên an ninh có thể tập trung hơn vào vật dụng đáng ngờ. Những hành lý đã được kiểm tra sơ bộ có thể nhanh chóng đi qua hệ thống quét X-quang và không bị trả lại hay tốn nhiều thời gian thủ tục phức tạp khác.

Chụp hình cộng hưởng từ cho hành lý

Chụp hình cộng hưởng từ - MRI là công nghệ y tế mới được áp dụng vào hệ thống an ninh mặc dù không làm giảm thời gian quy trình kiểm tra nhưng khu vực an ninh mới của sân bay sẽ có sự thay đổi. Phòng soi chiếu được thiết kế mới với vật liệu chống ồn, ngăn bức xạ và sử dụng ánh sánh tự nhiên nhiều hơn. Và công nghệ máy quét mới có thể giúp ngưng các hoạt động tháo dỡ hành lý xách tay, hành khách vẫn có thể đi giày vào máy quét và không cần thiết phải lấy laptop ra khỏi túi xách mà vẫn đảm bảo được việc xác minh tính an toàn cho chuyến bay.

Chụp X-quang của đôi giầy tại sân bay

Các nhà nghiên cứu tại Phòng thí nghiệm Los Alamos ở New Mexico đã giới thiệu một hệ thống gọi là MagRay. Hệ thống này hoạt động dựa trên công nghệ quét được phát triển cho ứng dụng y tế, đây là sự kết hợp của X-quang và cộng hưởng từ hạt nhân được sử dụng trong máy quét MRI. Sự kết hợp 2 phương pháp soi chiếu này giúp làm giảm tác động từ tính đến chất lỏng, ngay cả đó là mối đe dọa. Hệ thống mới này được thử nghiệm tại sân bay Albuquerque và nhận được đánh giá cao từ nhân viên hành không, an ninh cho đến hành khách.

Một công ty công nghệ hình ảnh khác của Mỹ là Analogic cũng đưa ra giải pháp quét 3D. Công nghệ này được ngành y tế gọi là chụp cắt lớp phát xạ hoặc chụp CT (phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X để tạo nên các bức ảnh về mặt cắt các bộ phận trên cơ thể). Hệ thống an ninh sân bay sử dụng giải pháp này với mục đích kiểm tra hành lý xách tay, và hiện đang trong quá trình thử nghiệm tại sân bay Luton, nước Anh và Schiphol của Hà Lan. Nhưng đến khi công nghệ này được tung ra trên một quy mô lớn hơn thì hiện tại người dùng vẫn phải tháo hết đồ phụ kiện của mình trong một khoảng thời gian ngắn.

Ngoài hành lý thì việc kiểm tra hộ chiếu cũng gây nhiều phiền toái với hành khách mặc dù trong những năm qua việc thông tin cũng dễ dàng hơn nhờ hệ thống tự động và các công nghệ kĩ thuật số. Hộ chiếu có thể dễ dàng được xử lý trên máy tính và hệ thống thông tin du lịch.

Sinh trắc học

Các chuyên gia ngành hàng không cho rằng sự gia tăng của công nghệ sinh trắc học đã đẩy mạnh các giải pháp an ninh. Hành khách có thể trao đổi hộ chiếu với người có thể chất giống họ và điều này cũng có thể giúp họ vượt qua vòng kiểm tra bằng thị giác của nhân viên an ninh. Nhưng một máy quét mống mắt sẽ khiến mọi thứ trở nên chặt chẽ hơn. Hộ chiếu điện tử cũng sẽ giúp hành khách giảm thời gian xếp hàng, khi nghiên cứu chỉ ra rằng thời gian hàng đợi chỉ diễn ra khoảng 5 phút nhờ vào công nghệ nhận diện khuôn mặt.

Tiết kiệm thời gian với việc kiểm tra bằng sinh trắc học

Nhưng tổ chức nhân quyền Privacy International lại cho rằng việc sử dụng công nghệ này chỉ tập trung vào việc tăng cường các hệ thống giám sát khắc nghiệt cứ không tăng cường cải thiện trải nghiệm của hành khách. Các nhà tổ chức nhân quyền cho rằng việc áp dụng công nghệ này trong hệ thế an ninh có thể giám sát bất kì một khách du lịch nào, thậm chí có thể biết được thời gian rời khỏi nhà hay di chuyển của người đó, mọi thông tin riêng tư đều có thể hiển thị. Tổ chức Privacy International còn cho rằng thông tin người dùng được thu thập theo cách này sớm muộn cũng trở thành dòng thông tin quan trọng đối với giới kinh doanh cũng như tin tức tình báo cho chính quyền.

Sự quan ngại của các tổ chức nhân quyền là có lý do và xác đáng, từ đó cần có một giải pháp để giao hòa việc kiểm soát an ninh chặt chẽ mỗi chuyến bay cùng với sự đảm bảo an toàn thông tin của người dùng. Ví dụ như một số sân bay đang sử dụng công nghệ phân tích hành vi để phát hiện tội phạm tiềm năng, với các thuật toán chọn lọc thông qua camera an ninh quay video theo thời gian thực nhằm xác định những hành vi bất thường. Các chuyên gia an ninh cũng cho rằng những thuật toán phục vụ cho việc giám sát này có thể đáp ứng một số nhu cầu cơ bản như hành khách đi đúng hay đi sai khi qua khu vực an ninh.

Cùng với máy quét cao cấp, giải pháp sinh trắc học tốt hơn và các hệ thống thông minh hơn sẽ cho phép quá trình kiểm soát, kiểm tra an ninh sân bay thực sự có thể làm giảm sự phiền nhiễu đối với hành khách. Chúng ta có thể không bị “phơi bày cơ thể” trước máy quét X-quang, không phải tháo cởi hết giày, phụ kiện trên người nhờ vào những sự thay đổi trong tương lai không xa.

PC World VN, 07/2015