4 cách giúp Trump 'né' luật chống gia đình trị để bổ nhiệm con vào Nhà Trắng

Mỹ có quy định ngăn quan chức nhà nước bổ nhiệm người nhà nhưng Donald Trump vẫn có thể 'né' quy định này bằng một số cách diễn giải luật.

Ái nữ Ivanka Trump và con rể Jared Kushner luôn sát cánh bên Donald Trump. Ảnh: New York Times

Tổng thống đắc cử Donald Trump đang tìm hiểu các phương án "né" luật liên bang chống gia đình trị để đưa ái nữ Ivanka Trump và con rể Jared Kushner vào làm việc ở Nhà Trắng, Kellyanne Conway, cố vấn thân cận của ông Trump tiết lộ vào ngày 15/12.

Conway nói rằng ông Trump đang tìm vị trí phù hợp cho Ivanka Trump và Jared Kushner trong bộ máy chính quyền mới và có khả năng ông sẽ đưa họ vào làm việc ở Cánh Tây của Nhà Trắng, nơi đặt văn phòng tổng thống (phòng Bầu dục) và các phòng họp quan trọng, theo Time.

Ivanka và chồng đã tham gia các cuộc họp của ông Trump với các lãnh đạo thế giới và lãnh đạo của các doanh nghiệp, đồng thời góp ý cho tỷ phú trong việc chọn lựa các ứng viên cho nội các mới.

Cây bút Zeke J Miller của Time nói rằng con rể Kushner được ám chỉ trong nội bộ như là "chánh văn phòng thứ ba" cùng với Reince Priebus, người được ông Trump bổ nhiệm vào ghế chánh văn phòng Nhà Trắng và Steve Bannon, cố vấn cao cấp.

Cản trở lớn nhất đối với viễn cảnh đó là điều 3110 thuộc mục 5 của Bộ Luật liên bang Mỹ, nói rằng quan chức nhà nước có thể không được chỉ định người nhà vào một vị trí dân sự trong cơ quan mà quan chức này đang làm việc hoặc kiểm soát. Luật cũng nói rằng nếu vi phạm thì người thân được bổ nhiệm sẽ không được hưởng lương. Ngoài ra, luật vẫn cho phép quan chức chỉ định người nhà đủ năng lực nếu như không còn ứng viên nào khác đủ khả năng.

Conway cho rằng các luật sư của ông Trump có thể đã phát hiện ra một phương án né điều luật này. "Luật chống gia đình trị rõ ràng có đặt ngoại lệ cho phép người nhà tổng thống làm việc ở Cánh Tây của Nhà Trắng, vì tổng thống có thể toàn quyền bổ nhiệm nhân sự tại văn phòng của mình", Conway nói.

Khe hở mà Conway nhắc đến dường như dựa vào phán quyết của tòa án liên bang Mỹ năm 1993 khi xem xét quyết định bổ nhiệm đệ nhất phu nhân Hillary Clinton vào vị trí phụ trách ban cải cách y tế của Nhà Trắng.

"Chúng tôi không tin quốc hội có ý định bao hàm cả Nhà Trắng hay văn phòng điều hành của tổng thống" trong điều 3110, thẩm phán Laurence Silberman ở tòa án lưu động quận Columbia viết về luật chống gia đình trị năm 1993. Phán quyết còn đưa ra ý kiến gợi ý rằng dù một tổng thống không thể bổ nhiệm anh chị em mình làm bộ trưởng tư pháp, ông ấy vẫn có thể bổ nhiệm họ vào đội ngũ nhân sự ở Nhà Trắng, có thể là một trợ lý không hưởng lương.

Vợ chồng Ivanka Trump và Jared Kushner tháp tùng Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump trong cuộc gặp Thủ tướng Nhật Shinzo Abe vào tháng trước. Ảnh: Reuters

Tuy nhiên, một số luật sư về đạo đức công vụ của đảng Dân chủ và Cộng hòa không đồng tình với ý kiến này, do vậy, khả năng kiện tụng có thể xảy ra nếu ông Trump bổ nhiệm con cái vào làm trợ lý cho ông ở Nhà Trắng.

Richard Painter, cựu cố vấn pháp lý Nhà Trắng của Tổng thống George W. Bush, chỉ ra một văn bản của văn phòng tư vấn pháp lý thuộc Bộ Tư pháp Mỹ khuyến cáo Tổng thống Jimmy Carter không được thuê con trai làm thực tập sinh Nhà Trắng. Painter và các chuyên gia pháp lý khác tin rằng phạm vi áp dụng của luật chống gia đình trị bao gồm cả văn phòng điều hành của tổng thống.

Tuy nhiên, cách diễn giải điều luật dựa vào phán quyết của tòa án liên bang năm 1993 không phải là cách duy nhất để ông Trump có thể đưa người nhà vào Nhà Trắng làm trợ lý cho ông.

Cây bút Miller cho rằng ông Trump có ba lựa chọn khác.

Lựa chọn thứ nhất là không trả lương cho các con của mình. Luật chống gia đình trị không quy định về hình phạt đối với việc tổng thống thuê thành viên gia đình. Nó chỉ nói rằng các thành viên gia đình sẽ không được hưởng lương nếu làm việc cho chính phủ. Ông Trump có thể bổ nhiệm các thành viên gia đình vào các vị trí không hưởng lương trong Nhà Trắng mặc dù vẫn chưa rõ trong trường hợp như vậy, họ có được quyền tiếp cận các không gian văn phòng và thông tin mật như nhân viên được trả lương hay không.

Thứ hai, ông Trump có thể kiện điều luật 3110 dựa trên cơ sở nó gây cản trở cho việc bổ nhiệm nhân sự của ông. Ông cũng có thể yêu cầu quốc hội Mỹ - đang được đảng Cộng hòa kiểm soát, sửa đổi điều luật này.

Lựa chọn cuối cùng là thuê các con với tư cách là cố vấn bên ngoài. Các tổng thống đảng Cộng hòa lẫn Dân chủ đều có truyền thống thuê các chuyên viên khảo sát, cố vấn chính trị và các cố vấn khác bằng tiền từ quỹ vận động tranh cử hoặc quỹ chính trị của đảng. Sau đó, họ có thể gặp gỡ và làm việc với những người này thường xuyên ở Nhà Trắng. Các thành viên gia đình ông Trump có thể giữ các vị trí không chính thức và hưởng lương từ các nhóm bên ngoài hoặc từ cá nhân ông Trump.

Dù thế nào, ông Trump và các cố vấn cũng tin tưởng rằng con gái và con rể ông sẽ có đóng góp lớn nếu được hỗ trợ cho chính quyền của bố. "Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ được hưởng lợi lớn khi đưa họ vào bên trong chính quyền", Conway nói.

Hồng Vân