Edward Snowden: Chuyện đời (phần 4)

Không thể kể nhiều nhưng Snowden cho chúng ta thấy bản thân anh và gia đình rất "có gốc" nhưng anh không theo dòng chảy tự nhiên ấy.

(Tiếp theo phần 3)

Snowden vẫn theo dõi sát sao thông tin cá nhân của anh trên mạng, nhưng anh lại ngại ngần khi nói về chính mình. Một phần bởi do tính nhút nhát tự nhiên và một phần anh "không muốn kéo gia đình liên lụy." Anh lo lắng nếu chia sẻ các thông tin cá nhân quá chi tiết sẽ khiến anh trông như kẻ "phát-xít" và kiêu ngạo. Nhưng điều mà anh lo ngại nhất là có thể vô tình đi sai mục đích mà anh đã liều cả mạng sống để lôi chúng ra ánh sáng. "Tôi là một kỹ sư, không phải là nhà chính trị. Tôi không muốn đăng đàn gì cả. Tôi sợ khi nói ra những điều quá cá nhân sẽ dẫn đến sai lạc mục đích của tôi, vài chuyện có thể gây nguy hiểm, bôi xấu và phủ nhận cả tính hợp pháp vấn đề nào đó."

Nhưng cuối cùng Snowden đồng ý nói về cuộc sống riêng của anh, chúng ta lại thấy một chân dung không phải dữ dằn, chuyên gây hấn mà là một người duy tâm, chân thành, nghiêm túc, từng bước từng bước trải qua quãng thời gian sống như bao người, lớn lên và vỡ mộng về quốc gia và chính phủ mà mình đang sống trong đó.

Sinh ngày 21/6/1983, Snowden lớn lên ở ngoại ô Maryland, không xa trụ sở NSA. Cha anh có trong cấp hàm của đội phòng vệ biển Coast Guard. Mẹ anh, bà Wendy, làm việc cho Tòa án quận ở Baltimore, và chị gái anh, Jessica, làm luật sư ở trung tâm tòa án liên bang ở Washington. "Mọi thành viên trong gia đình tôi theo cách nào đó đều thuộc công chức nhà nước." Còn cha của Snowden cho biết "chúng tôi xem Ed là đứa thông minh nhất trong nhà." Chẳng ai trong gia đình ngạc nhiên khi anh đạt được trên 145 điểm IQ trong cả 2 kỳ thi IQ riêng rẻ.

Thay vì bỏ hàng giờ ngồi xem truyền hình hay chơi môn thể thao nào đó như một đứa trẻ thông thường, Snowden rất yêu thích đọc sách, nhất là thần thoại Hy Lạp. "Tôi nhớ là mình chỉ cần cầm quyển sách lên và có thể biến mất hàng giờ trong nó," anh nói. Snowden nói rằng đọc về những mẫu chuyện thần thoại đóng vai trò rất quan trọng khi anh trưởng thành, cho anh một đường hướng để đối diện với những thách thức, trong đó có những tình huống về đạo đức. "Tôi cho rằng khi tôi bắt đầu nghĩ về cách làm thế nào chúng ta nhận ra vấn đề, và thước đo của một cá nhân là làm thế nào xác định và giải quyết vấn đề đó."

Ngay sau khi Snowden cho thấy mình là kẻ tung tài liệu mật thì có rất nhiều phương tiện truyền thông tập trung vào một yếu tố là anh đã từng bỏ học khi học xong lớp 10, với ý ám chỉ rằng anh chỉ là kẻ lười nhác, không có học hành gì. Nhưng thực chất, thời gian ấy anh bị bệnh tăng bạch cầu đơn nhân, khiến anh phải ở nhà đến gần 9 tháng để trị bệnh. Thay vì phải học trả nợ, Snowden thi thẳng vào trường cao đẳng. Từ nhỏ, anh đã đam mê máy tính, nhưng lúc này, niềm đam mê ấy còn sâu nặng hơn. Anh bắt đầu làm việc cho một công ty công nghệ khởi nghiệp của một người bạn học. Trùng hợp là công ty anh làm lại nằm ở Fort Meade, cũng là nơi các trụ sở của NSA đóng.

Snowden đang trên đường đi làm thì xảy ra cuộc tấn công 11/9. "Tôi đang lái xe đi làm và nghe radio thông báo chiếc máy bay đầu tiên vừa đụng vào tòa tháp đôi," anh cho biết. Như một công dân Mỹ yêu nước khác, anh bị tác động mạnh bởi vụ tấn công ấy. Vào mùa xuân năm 2004, khi cuộc chiến ở Iraq nóng lên với trận chiến đầu tiên diễn ra ở Fallujah, anh tình nguyện gia nhập lực lượng quân đội đặc biệt. "Lúc ấy tôi rất thoáng với những lời giải thích của chính phủ Mỹ, lời tuyên truyền thì đúng hơn. Tôi vẫn đặt niềm tin rất mãnh liệt rằng chính phủ không nói dối với chúng tôi, rằng chính phủ có một mục đích cao thượng, và rằng chiến tranh ở Iraq đang diễn ra đúng như những gì họ nói, là chỉ nhắm đến những đối tượng cụ thể nào đó để giải phóng cho những người bị áp bức. Tôi muốn thực hiện nghĩa vụ của mình."

Snowden cho biết anh rất thèm muốn được gia nhập vào lực lượng đặc biệt ấy bởi vì nó cho anh cơ hội học thêm ngoại ngữ. Anh vượt qua được bài sát hạch về hạnh kiểm nhưng đến bài sát hạch về thể chất, anh bị gãy cả 2 chân khi luyện tập. Vài tháng sau đó, anh bị loại.

Ra khỏi quân đội, Snowden có một chân làm nhân viên an ninh tại một nhà máy bí mật, yêu cầu anh cần có chuyên môn về an ninh ở mức cao. Anh thi đậu kỳ thi dò tìm hàng giả và kiểm tra thông tin một đối tượng nào đó. Và rồi anh thấy mình đang bước vào con đường sự nghiệp liên quan đến thế giới tình báo bí mật. Sau một khoảng thời gian làm việc cho các cơ quan tình báo, anh được phân bổ một vị trí trong NSA, cụ thể là anh thuộc bộ phận truyền thông toàn cầu, là bộ phận chuyên xử lý các vấn đề máy tính tại các trụ sở chính của NSA ở Langley, Virginia. Đó là một hệ thống mạng mở rộng và công việc của anh như một kỹ sư máy tính đơn thuần, là công việc mà anh từng làm từ năm 16 tuổi. "Công việc chỉ là che giấu các trang web, chỉ có vậy. Tất cả chúng đều liên kết với nhau bên trong các trung tâm NSA. Chính tôi và một cộng sự khác làm việc theo ca làm công việc này." Nhưng ngay sau đó Snowden phát hiện ra một trong những bí mật lớn nhất của CIA: mặc dù hình ảnh của CIA được xem như là tổ chức công nghệ cao nhưng công nghệ của họ sử dụng lại lỗi thời. Cơ quan này không như những gì mà người khác nhìn từ bên ngoài.

Vì là người mới trong đội ngũ quản lý máy tính, Snowden được gửi đến trường học nghiệp vụ của CIA do các chuyên gia công nghệ bồi dưỡng. Anh sống tại đó, trong một khách sạn gần 6 tháng ròng. Sau khi kết thúc khóa bồi dưỡng, vào tháng 3/2007, Snowden đến Geneva, Thụy Sỹ, là nơi CIA đang tìm thông tin về ngành công nghiệp ngân hàng. Anh được thuyên chuyển từ làm việc cho Mỹ sang làm việc cho Liên hiệp quốc. Anh được cấp hộ chiếu ngoại giao, một căn hộ 4 giường ngủ gần hồ và một hợp đồng làm việc rất tươm tất. 

(Còn tiếp)