Dell hồi sinh sau khi thoát khỏi Wall Street

(PCWorldVN) Một năm sau khi chi ra 24,9 tỷ USD để biến Dell trở thành công ty tư nhân, Michael Dell đã có thể tiếp tục con đường đang dang dở của mình.

• Michael Dell trở lại điều hành công ty Dell
• Cisco System - Kết nối không biên giới
• Jack Ma: Từ thầy giáo nghèo đến ông chủ lớn
• Andrew Viterbi: Thiên tài thầm lặng, người gây dựng Qualcomm
• Gia tộc Lee - những người lãnh đạo Samsung

Tỷ phú khởi nghiệp lần thứ 2

Michael Dell trả lời trong một cuộc phỏng vấn gần đây “Sáng nay, tôi xem Bloomberg và CNBC khi đang tập trên máy chạy bộ, tất cả là những chú hề trong rạp xiếc”. Sự mỉa mai của ông đối với những lời khuyên của việc đầu tư hoàn toàn chỉ như một trò giải trí. Không ai ngạc nhiên về chuyện này khi mà để tránh xa khỏi sự ảnh hưởng của Wall Street, Michael Dell đã phải chịu đựng một chiến dịch vận động công kích cá nhân kéo dài hàng tháng trời của những người thâu tóm đến công ty của Carl C.Icahn nhằm nâng giá mua lại cổ phần. Michael Dell đã có hơn 7 tháng đấu tranh với Icahn và ông đã chấp nhận mức giá 24,9 tỷ USD để hãng Dell thoát ra khỏi sự khống chế của các cổ đông khác.

Michael Dell đã cố gắng thuyết phục mọi người rằng công ty của mình sẽ tiến xa hơn với các hệ thống máy chủ và máy tính cá nhân đã có danh tiếng hiện nay kèm theo đó là những sản phẩm đa dạng hóa dựa trên các nền tảng điện toán đám mây cho các doanh nghiệp trên toàn cầu và các thiết bị cầm tay cá nhân.

Dell cho biết, thực chất thì cuộc cải tổ thực ra đã bắt đầu từ 6 năm trước, tiêu tốn 18 tỷ USD cho các thương vụ mua lại. Điều này đã khiến cho các nhà đầu tư thời điểm đó như Icahn tức tối và cũng khiến các chuyên gia phân tích trong lĩnh vực bối rối theo bởi sự không rõ ràng trong định hướng phát triển.

Trong tổng hành dinh của mình tại Columbus Circle ở Manhattan, Dell gần đây đã thể hiện cái nhìn sâu sắc của mình về những dự án mới cho công ty, làm rõ nhiều kế hoạch bổ sung cho công ty mới và phản ánh lại cuộc chiến ẩu đả với Icahn-  người mà Dell gọi là “ Icahn vĩ đại”, với giọng mỉa mai của một người dân Texas giàu có. Đó rõ ràng là một cuộc chiến không thể quên.

Khi Dell lần đầu tiên ngỏ ý muốn đưa công ty của mình thành công ty tư nhân, ông đã khá bất lực khi giá máy tính giảm xuống và thất bại thảm hại khi lao vào những thị trường nóng như điện toán di động. Cách duy nhất để khắc phục chuyện này là mua lại cổ phần của các nhà đầu tư và chuyển trở về mô hình tư nhân, như vậy ông có thể ngừng lo nghĩ về lợi nhuận trong vài quý tới và dồn sức vào việc tái tạo lại công ty.

Rào cản lớn nhất là yêu cầu của Icahn về việc nâng giá cổ phiếu cao hơn. Sau nhiều buổi biểu quyết của hội đồng cổ đông và những thử thách trước tòa án, Dell và đối tác của mình tại công ty đầu tư tư nhân Silver Lake, SD Capital đã nâng giá chào mua của họ lên một vài xu. Nhưng Icahn đã không thực sự muốn giao dịch.

Michael Dell những ngày đầu khởi nghiệp

Michael Dell sau quá trình cổ phần hóa Dell Computer

Dinh thự của Dell

Michael Dell và đứa con tỷ đô

Dell thành lập công ty khi mới 18 tuổi, lắp ráp và bán những chiếc máy tính cá nhân ngay tại kí túc xá ở trường đại học. Dell đã mua lại những chiếc máy tính không bán được và linh phụ kiện giá rẻ từ những nhà bán lẻ địa phương rồi sau đó thiết lâp dòng sản phẩm mới có mức giá bằng 2/3 trên thị trường. Ý tưởng kinh doanh này đã thu về một khoản lợi nhuận lớn đã khiến Dell quyết định nghỉ học ở tuổi 19 để điều hành PC’s Limited của mình, sau này trở thành tập đoàn Dell. Vào năm 1988, Dell Computer phát hành cổ phiếu đại chúng và thu về 30 triệu USD. Cũng nhờ đó, tổng giá trị tài sản của Dell tăng thêm 18 triệu USD. Tính tới năm 1992, Dell đã trở thành CEO trẻ nhất khi đưa công ty của mình lọt vào danh sách Fortune 500 công ty lớn nhất thế giới.

Dell Computer cũng là hãng tiên phong trong lĩnh vực thương mại trực tuyến khi cho bán máy tính qua Internet. Những đơn hàng đầu tiên bắt đầu từ tháng 7/1996, thời điểm đó phần lớn mọi người đều hoài nghi về doanh số bán hàng trực tuyến. Đến cuối thập kỷ 90, doanh số bán hàng trực tuyến hàng ngày của Dell là 18 triệu USD. Dell Computer đã trở thành nhà sản xuất máy tính cá nhân đạt lợi nhuận cao nhất trên thế giới.
Hiện nay, khi đã 49 tuối ông mang một bộ com lê không thắt cà vạt, vài sợi tóc bạc hai bên thái dương và đứng lên vẽ những biểu đồ đơn giản một cách phấn khích để dự báo lợi nhuận của công ty mình kèm theo những cái kết của các cuộc cạnh tranh.

Aaron Levie, đồng sáng lập và là giám đốc điều hành của Box đối tác về kho lưu trữ dữ liệu trực tuyến cho biết Dell dường như đang tận hưởng lại cuộc sống trước đây và đang nắm quyền kiểm soát được hướng đi công ty của mình. Dell có chiến lược toàn diện tại mỗi thời điểm trong khi những đối thủ như Hewlett-Packard và IBM đang chia năm xẻ bảy và bán từng phần nhỏ của công ty mình.

Công ty Dell mới có nền tảng phần mềm, hệ thống lưu trữ dữ liệu, mạng máy tính và các dịch vụ. Dell đang phát triển phần mềm có thể nhận diện biểu cảm gương mặt và giọng nói, và thậm chí thói quen mỗi người quẹt thẻ khóa ra vào.

Hãng cũng đang sở hữu dịch vụ và sản phẩm có thể biến chiếc ti vi kỹ thuật số trong phòng khách sạn thành một chiếc máy tính theo dõi an ninh. Máy tính bảng của Dell là chiếc tablet nhẹ và mỏng nhất thế giới, với màn hình 4 triệu pixel và camera cho phép chụp ảnh 3D. Và tất nhiên, có rất nhiều loại máy tính cá nhân mới nữa có thể chiếm lĩnh thị trường.

Nhưng một vài điểm vẫn chưa thay đổi. Dell đang dùng kế hoạch cũ của PC hai thập kỉ trước cho hệ thống phần mềm và các dịch vụ mới của hãng: bắt đầu với lợi nhuận biên thấp, kịch bản “đủ dùng” cho những việc như tạo mạng lưới, rồi sau đó làm cho những thứ rẻ tiền trở nên hấp dẫn hơn.
Michael Dell vẫn cho rằng những điều đó rất hiệu quả. Với Dell thì những bước khởi đầu không nhanh, không hoàn hảo không phải là là thảm họa và sau một hay hai năm thì sẽ trở nên tốt hơn

Giảm cạnh tranh bằng việc cắt giảm giá thành là một biện pháp hiệu quả. Nhưng liệu sự khởi động lại của Dell có hiệu quả hay không? Các chuyên gia phân tích tài chính cho rằng chiến lược của Dell sẽ duy trì cho đến khi sản phẩm PC bán chạy. Trở thành doanh nghiệp tư nhân, Dell không phải tiết lộ nhiều về doanh thu và lợi nhuận, nhưng có những ám chỉ hãng sẽ lấy lợi nhuận thu lại từ PC để đầu tư cho công cuộc cải tổ của công ty.

Theo IDC, một công ty phân tích ngành công nghệ, trong quý ba năm nay - Dell đã bán được 10,4 triệu chiếc máy tính trên toàn thế giới, tăng 9,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Ở thị trường sinh lợi nhiều như Mỹ, doanh thu của Dell tăng 19,7%, chiếm 24% toàn bộ thị trường PC ở đó. HP, nhà cung cấp PC hàng đầu ở Mỹ, có thị phần 27,7%, nhưng chỉ tăng 8,3%.

Doanh thu từ PC tăng đủ để trong nửa đầu năm nay, khách hàng của Dell đã giúp hãng trả được 2,4 tỷ USD trong khoản nợ 18 tỷ USD mà công ty vay cho vụ mua lại. Câu hỏi ở đây là: Liệu Dell có thể thúc đẩy doanh thu vừa đủ để bớt phụ thuộc vào thị trường kinh doanh cũ hay không?
Để các kế hoạch của Michael Dell khả thi, công ty phải liên kết với các hãng công nghệ khác để trở nên lớn mạnh hơn. Dell đã công bố những thỏa thuận với Red-Hat, một nhà sản xuất phần mềm nguồn mở, liên quan đến việc xây dựng những hệ thống điện toán đám mây. Các trang thiết bị mạng của Dell cũng phụ thuộc vào nguồn mở. Dell và Microsoft cũng đã hợp tác, để bán phần mềm nền tảng điện toán đám mây Azure trên các sản phẩm của hãng.

Một vụ thỏa thuận với Oracle nhằm bán những ứng dụng cơ sở dữ liệu mạnh mẽ của Oracle trên các thiết bị Dell cho những doanh nghiệp vừa và nhỏ. Dell đang làm việc với những công ty trong ngành công nghiệp như Johnn Deere và Boeing để phát triển những thuật toán canh tác chính xác hay các hệ thống điện toán đám mây phục vụ các nghiên cứu vũ trụ. Ở Ấn độ, Dell đã gắn những con chip trong tai của những con bò sữa để quản lý vật nuôi tốt hơn.

Là một công ty tư nhân, những thỏa thuận mua bán, hợp tác được tiến hành nhanh hơn - đó chính xác là những gì mà Michael Dell muốn. Tháng 3/2013, Dell đã mua lại Statsoft, một nhà sản xuất phần mềm chuyên dùng cho lĩnh vực Big Data tại Mỹ. John A. Swainson, giám đốc phần mềm của Dell, cho biết rằng vụ này được chốt sau hai cuộc họp với ông chủ Dell, kéo dài tổng cộng 2 giờ 15 phút. “Ở một công ty niêm yết trên sàn chứng khoán, phải ít nhất có một cuộc họp cấp cao để bàn về chuyện này, cũng có thể là hai, cho nên nó sẽ mất đến 2 quý.”

Đó là chưa nói đến chuyện sự chuyển giao này diễn ra một cách dễ dàng. Dell có khoảng 110 000 nhân viên khi công ty chuyển thành thể tư nhân và hiện nay, ước tính có khoảng 90 000 nhân viên. Vẫn chưa rõ sẽ có bao nhiêu vụ cắt giảm nhân viên nữa.

IDC cho biết hãng Dell cần phải hồi sinh từ trong ra ngoài. 20% đến 30% những người trong cuộc chưa thay đổi cách làm, tu duy cũ. Nếu không thay đổi họ sẽ sớm bị loại bỏ, thay thế.

Hiện nay khi mà Dell đang quay trở lại ánh đèn sân khấu, Carl C.Icahn không chỉ là người duy nhất khiến Michael Dell nhớ về quá khứ vì bị đá ra ngoài và khiến đứa con của mình - hãng máy tính Dell, trầy trật trên thị trường. Cũng chính thời điểm đó, HP đã tận dụng thành công cơ hội giành lấy vị trí cao nhất trên thị trường máy tính. Nhưng vào một ngày sau khi HP tuyên bố sẽ tách làm hai, Dell đã yêu cầu nhân viên kinh doanh của mình làm điều tương tự đối với HP. Điều này khiến giá trị tài sản ròng của ông tăng lên khá nhanh ước tính khoảng 16 tỷ USD theo tin từ Bloomberg. Điều này khiến cho các chuyên gia phân tích băn khoăn liệu Dell có cổ phần hóa công ty lần nữa với cái giá cao hơn không?

Hãy nhớ rằng, mặc dù hãng Dell đã thoát khỏi phố Wall nhưng họ vẫn còn có các cổ đông. Đặc biệt là Michael Dell, ông giữ phần lớn cổ phần của công ty nhưng thông qua quỹ đầu tư của chính mình là MSD Capital. Khách hàng, nhà cung cấp, quản lý, và nhân viên được hưởng lợi từ những thành công trong việc kinh doanh của Dell chứ không còn nhằm phục vụ cho các ông trùm từ phố Wall. Năm 2013, Dell đạt doanh thu 60 tỷ USD trong đó, 1/3 đến từ các mảng kinh doanh như an ninh mạng, mạng dữ liệu, các dịch vụ về dữ liệu và điện toán đám mây.

Những gì mà Dell không trông đợi là một cuộc sống dưới sự giám sát của Wall Street. “Tôi đã cổ phần hóa công ty vào năm 1998 bởi vì chúng tôi cần vốn, và danh tiếng.” Và bây giờ thì sao? Ông ấy nói. “ Chúng tôi đã làm được rồi.”

Michael Dell và vợ thành lập quỹ từ thiện “Michael and Susan Dell Foundation”

Đời sống cá nhân

Tại thời điểm 11/2014, Forbes ước tính tài sản của Dell vào khoảng 21,7 tỷ USD. Là một trong những tỷ phú giàu nhất thế giới nhưng Dell luôn tạo ra những tranh cãi trong đời sống cá nhân của mình. Vợ chồng Michael đã thành lập quỹ từ thiện "Michael and Susan Dell Foundation" tập trung vào việc tài trợ cho giáo dục, chăm sóc sức khỏe trẻ em. Quỹ này đã tài trợ 65 triệu USD cho ba tổ chức y tế liên kết với trường Đại học Texas: Trung tâm Micheal và Susan Dell nhằm ủng hộ lối sống khỏe mạnh, Viện Nghiên cứu Nhi Dell, Trung tâm Y tế Dell cho trẻ em, cũng như khoản tài trợ cho một tòa nhà khoa học máy tính trong khuôn viên trường tại Đại học Texas.

Bên cạnh đó, Michael Dell cũng bị chỉ trích vì tính xa hoa của mình và những hành động mang tính lợi ích của đám nhà giàu. Ông có sở thích mua các khu bất động sản như căn nhà rộng hơn 3000m² nằm trên đỉnh đồi của khu vực ngoại ô thành phố Austin hay trang trại rộng gần 600m² nằm trên một ngọn đồi gần đó. Không chỉ bất động sản mà Michael Dell còn sở hữu bộ sưu tập xe hơi đắt tiền như Porsche Boxster hay chiếc Carrera GT. Ngoài chiếc phi cơ gia đình Gulfstream V, Dell còn được cho là đã mua thêm một chiếc Boeing Dreamliner 787 hồi năm 2013. Với sự hào nhoáng đó thì Michael Dell luôn đi kèm đòi hỏi cắt giảm thuế, xin được miễn thuế với hội người giàu. Ưa thích hình thức sử dụng các nguồn lực từ nước khác vào việc sản xuất-kinh doanh của mình hơn là tạo việc làm cho những người Mỹ.

Vào tháng 7/2010, Michael Dell đã gây xôn xao khi ông đồng ý trả hơn 100 triệu USD tiền phạt để giải quyết cáo buộc gian lận trong hoạt động kế toán. Theo cáo buộc, Dell Computer đã thổi phồng báo cáo thu nhập bằng cách bắt tay với nhà sản xuất chip Intel để giảm giá thành chip nhằm loại bỏ AMD trong máy tính và máy chủ của hãng. Các nhà điều tra tuyên bố, Dell Computer đã lừa dối các nhà đầu tư về thu nhập thực tế của mình.

Dẫu đời sống riêng của Michael Dell thế nào thì cũng không thể xóa nhòa được những thành công mà ông đã đạt được. Khởi nghiệp với một niềm đam mê cháy bỏng và quay trở lại khởi nghiệp lần 2 còn với lớn hơn rất nhiều lần. Hành trình tìm lại ánh hào quang của Dell Computer còn là chặng đường dài nhưng con đường đi của hãng đã trở nên rõ ràng hơn với sự trở lại của Michael Dell.

PC World VN, 12/2014