Bộ dụng cụ Knosti Disco-Antistat: Rửa đĩa, khử tĩnh điện

Tuy nhiên, nhạc từ đĩa vinyl không phải lúc nào cũng chiều lòng người. Khi một đĩa vinyl được nghe đi nghe lại nhiều lần, bụi bám và tĩnh điện tích tụ khiến nó “trơ ra”. Để kéo dài thời gian mê hoặc của đĩa vinyl, thế giới đã có rất nhiều giải pháp khử tĩnh điện, rửa đĩa… với những dụng cụ từ thô sơ thủ công đến máy móc tân kỳ chạy điện giá cao ngất ngưởng. Trong bài viết này, Test Lab xin giới thiệu bộ dụng cụ rửa đĩa kiêm khử tĩnh điện của Knosti (CHLB Đức). Bộ dụng cụ này giúp người nghe lau chùi những thứ khó chịu nhất với đĩa nhựa là bụi bám và tĩnh điện. Công việc lúc đầu có vẻ nhàm chán nhưng càng làm càng thú vị do, âm nhạc từ những đĩa được cọ rửa và khử tĩnh điện đã trở về tinh khôi, thậm chí với những đĩa ít dùng, âm nhạc thu được còn hơn cả đĩa mới tinh. 

Bộ dụng cụ rửa đĩa, khử tĩnh điện disco-antistat, giá tham khảo 2,9 triệu đồng.

Bộ dụng cụ tắm rửa làm sạch đĩa Knosti disco-antistat đã được Đức sản xuất trong hơn 30 năm và về cơ bản, nó không có gì thay đổi trong 30 năm đó. Nó cũng là máy rửa đĩa nhựa duy nhất ở châu Âu áp dụng kỹ thuật dùng bồn chứa chất lỏng làm sạch để ngập, ngâm đĩa vào trong nước lau nên hiệu quả về lau sạch và khử tĩnh điện cực kỳ tốt. Bộ dụng cụ disco-antistat (giá tham khảo 2,9 triệu đồng) gồm bộ kẹp đĩa bảo vệ nhãn đĩa kiêm nhiệm trục quay đĩa, bồn rửa đĩa hình bán nguyệt hẹp có 2 bàn chải lau đĩa nằm chính giữa; lọ nước rửa kiêm khử tĩnh điện Mixture, phễu lọc để thu hồi, tái sinh nước rửa và giá dựng và phơi khô đĩa.

Kẹp đĩa kiêm trục quay.

Rất đơn giản: tháo giá đựng đĩa ra khỏi khay rửa, xếp ngay ngắn trên bàn làm việc cạnh khay rửa cũng để ngay ngắn trên bàn làm việc. Mở nắp chai nước rửa Mixture, đổ vào khay rửa đến ngập bàn chải. Đây là mức nước nhấn chìm phần nội dung của đĩa vinyl. Gỡ trục gá kẹp đĩa ra và thao tác kẹp đĩa lại rồi gá cả trục lẫn đĩa (lúc này đã thành một khối) lên gờ dành cho nó ở giữa khay rửa. Dùng bàn tay ấn nhẹ lên mép đĩa, thao tác xoay đĩa quanh trục để cho hàng chổi lông quét sạch bụi bám và khử tĩnh điện đọng trên mặt đĩa. Chỉ cần xoay nó nhiều lần trong một hướng, và sau đó một lần nữa theo một hướng khác. Làm sao cho đĩa quay được vài vòng trong khối dung dịch Mixture là được.

Đĩa được kẹp sẽ đưa lên khay rửa để rửa.

Không ngẫu nhiên mà giá đĩa có tối đa 15 chỗ cho 15 đĩa (nên dùng cho 8 đĩa). 15 là số đĩa có thể rửa sạch trong 1 đợt thao tác kéo dài từ 30 phút đến 1 giờ từ mức độ cần thiết và người dùng. 15 đĩa cũng là số lượng đĩa mà một người nghe trung bình thường nghe trong một tuần. Vậy là sẽ có 1 giờ cuối tuần cho thao tác này? Đúng vậy, kể cả trong trường hợp kho đĩa của chủ nhân không nhiều lắm thì người ta vẫn có xu hướng sẽ rửa đĩa và khử tĩnh điện thường xuyên để được nghe những âm thanh chỉ “tắm rửa sạch sẽ” thế này mới có thể có. Cần có khoảng 1 giờ để cho các đĩa vừa được rửa trở nên khô ráo.

Đĩa rửa xong sẽ gác lên giá đĩa cho khô.

Knosti Disco-antistat thực sự khử tĩnh điện. Bằng chứng là, mỗi đĩa vinyl mà Test Lab chơi xong trước đây đều hút lông tay mạnh như có một làn gió điện khi người thử nghiệm tháo đĩa ra khỏi mâm. Trong trường hợp đĩa vinyl đã được khử tĩnh điện, hiện tượng đó không còn. Hoặc, Test Lab đã từng thử nghiệm máy khử tĩnh điện của Furutech và nhớ rằng hiệu quả nhờ khử tĩnh điện có giống nhau. Khi đĩa vinyl được làm sạch và khử tĩnh điện, nó ít bị nổ lép bép, và quan trọng hơn, nó mang lại chất âm được cải thiện nhiều lần.

Disco-antistat có vài nhược điểm. Đầu tiên là sự bối rối của người dùng với chất lỏng tẩy rửa. Người dùng cũng chỉ có thể làm sạch tối đa 15 đĩa trong một phiên duy nhất (khuyến cáo 8 để tránh thao tác sơ ý gây xước đĩa). Disco-antistat không tuyệt đối hiệu quả như một kỷ lục làm sạch thích hợp vì dòng nước chảy và bay hơi cho đến khi đĩa khô…

Trong thế giới hi-end, những người chi bạo nhất đều chơi đĩa vinyl và một số người trong họ chỉ chơi đĩa vinyl. Nói thế không có nghĩa là thế giới hi-end đó không có những người chơi sành điệu, tuy không có nhiều tiền để đầu tư vào các giải pháp đắt tiền vẫn có cách để tiếp cận đến những âm thanh hoàn thiện. Đó chính là những người chịu khó mày mò thử nghiệm và chịu đựng những khoản chi nhỏ. Ví dụ, có những người chơi đầu tư 2 bộ disco-antistat để có 2 giá nhằm đựng được nhiều đĩa hơn, có một lúc nhiều nước rửa hơn.

Khay rửa đĩa nhìn từ trên cao. Bàn chải màu trắng có chiều dài choán hết phần nội dung của đĩa.

Test Lab dự kiến thử nghiệm 3 đĩa vinyl quen bằng cách nghe kỹ từng đĩa trước khi rửa và sau khi rửa, để khô rồi nghe lại cũng những bài đã được đánh dấu trong 3 đĩa đó. Đó là đĩa John Williams/Eugene Ormandy & Members of the Philadelphia Orchestra plays Rodrigo Concerto Aranjuez & Castelnuovo-Tedesco Concerto in D; đĩa Tchaikovsky Piano Concerto No1 & Rachmaninov Piano Concerto No2 do Ilana Vered chơi piano cùng các dàn nhạc London Symphony Orchestra và New Philharmonic Orchestra và đĩa John Denver – The Peace Poem. Hai đĩa đầu đã được nghe quá nhiều lần, có hiện tượng xuống âm, xì nhiều và “trơ” (không “bén”). Đĩa John Denver không gây được ấn tượng.

Thế nhưng, sau khi rửa và hong khô, cả đĩa John Williams lẫn Ilana Vered đều khiến Test Lab kinh ngạc. Các tác phẩm như được chơi bằng đàn mới chuẩn xác và tốt tiếng hơn nhiều lần. Từng tiếng độc tấu guitar hay piano đều gọn gàng, sắc sảo với thần sắc đầy ấn tượng. Đặc biệt là những tiếng độc tấu trong chương Adagio của Concerto Aranjuez như được cất lên từ nhạc cụ đắt tiền và nghệ sĩ trên tài. Trong các piano concertos, những tiếng cực to (fortissimo) của piano không chỉ cực to mà còn có sức công phá không khác trumpet. Suốt cả đĩa John Denver, ban nhạc như chơi hay hơn, với bộ gõ nổi đình đám do chất lượng nâng cấp. Giọng ca hấp dẫn, hồn hậu, lôi cuốn dễ mến hơn. Những đĩa này chỉ nghe vèo một cái là hết. Test Lab quyết định thử nghiệm mở rộng, rửa thêm mấy đĩa nữa.

Đĩa rửa xong được gác lên giá đĩa chờ khô ráo.

Đó là Bruckner Symphony No9 in D-minor do The Columbia Symphony Orchestra chơi với nhạc trưởng Bruno Walter và Schubert Symphony No9 in C Major, “The Great” do Munich Philharmonic chơi với nhạc trưởng Rudolf Kempe. Cả hai đĩa này đều nằm trong bộ sưu tập 100 LP nhạc cổ điển hay nhất của Sony (CBS) và còn mới, mới hạ kim một hai lần. Mục đích của việc thử nghiệm trên những đĩa này là để xem tác dụng của disco-antistat với nhạc giao hưởng và đĩa mới. Knosti Disco-antistat quả là lợi hại. Cả hai giao hưởng lớn đã được chơi bằng một bộ nhạc cụ mới hoàn toàn, ít nhất thì cũng tương đương với việc thay dây đàn, dăm kèn mới cho toàn bộ nhạc cụ của dàn nhạc. Sân khấu của các giao hưởng như mở rộng và sâu hơn. Tiếng đàn gãy gọn… Đó là những thứ ngay cả đĩa vinyl mới chưa khử tĩnh điện và rửa sạch bụi có thể có cũng không dễ gì có được.

Đĩa ở vị trí thao tác.

Cuối cùng, Test Lab rửa thêm hai đĩa trong bộ sưu tập “Tiếng hát quê hương” – bộ đĩa nhạc đỏ Việt Nam do Liên Xô in phục vụ người Việt học tập, làm việc ở Liên Xô hồi những năm 1970. “Tiếng hát quê hương” không “lành lặn” ngay từ khi mới được in vì công nghệ in đĩa của nhà xuất bản Melodiya, Liên Xô không so được với Âu Nhật Mỹ. Thứ nữa là người Việt thường chưa biết chơi đĩa vinyl nên đĩa thường bị bụi bám và trầy xước, giờ ít người dám hạ kim chơi lại, nhất là kim đắt tiền. Mục đích của trải nghiệm là xem “công nghệ” disco-antistat “giải cứu” được bao nhiêu phần trăm đối với bộ đĩa này. Thật không ngờ, quá tuyệt vời, giờ đây Test Lab đã có thể sử dụng bộ đĩa này cho cả mục đích nghiên cứu lẫn thưởng thức mà không quá sợ về chuyện hỏng kim. Đĩa còn tiếng thì thầm của sạn nhưng không nổ lép bép, không vấp, phần nhạc trong trẻo.

Thành công lớn của trải nghiệm là "giải cứu" được bộ sưu tập "Tiếng hát quê hương".

Ưu điểm: Đơn giản, dễ thao tác, riêng việc rửa đĩa cũng là một phiên giải trí rất tốt. Nhược điểm: Cần nhẹ tay khi đưa vào, lấy ra với giá đựng để tránh xước đĩa.