Xe tải tự hành đã lên đường

(PCWorldVN) Xe tải tự hành đầu tiên đã được phép lăn bánh hợp pháp trên đường cao tốc hứa hẹn mở ra viễn cảnh vận chuyển đường dài an toàn hơn, rẻ hơn và tốt hơn cho thế giới.

• Xe tự hành Curiosity của NASA đáp thành công xuống sao Hỏa
• NASA sẵn sàng phóng siêu xe tự hành Curiosity lên sao Hỏa
• Xe tự lái Google sẵn sàng lăn bánh
• CTO Intel: Xe tự lái xuất hiện đại trà trong 10 năm tới
• Xe tải Volvo đủ thông minh để tự tránh tai nạn

Hồi đầu tháng 5, Daimler, tập đoàn sở hữu thương hiệu Mercedes - Benz, đã giới thiệu mẫu xe đầu kéo 18 bánh tự hành đầu tiên trên thế giới – Freightliner Inspiration Truck. Xe đã được quyền lưu thông hợp pháp trên đường cao tốc với chứng chỉ xe tự lái do bang Nevada (Mỹ) cấp. Thống đốc bang Brian Sandoval khẳng định lấy làm tự hào họ là những người tiên phong mở lối cho thế hệ những chiếc xe tải tự lái, đáp ứng nhu cầu có thực trong đời sống.

Xe đầu kéo 18 bánh tự hành Freightliner Inspiration Truck.

Đại diện Daimler cho biết năm vừa qua đã cho xe chạy thử nghiệm hơn 10.000 dặm (~ 16.000 km) tại Đức. Daimler hứa hẹn xe tự hành của họ sẽ giúp việc vận chuyển đường dài an toàn hơn, cải thiện mức tiêu thụ nhiên liệu, giảm tắc nghẽn trên đường cao tốc, và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, vai trò của người lái không hẳn là đã bị loại bỏ hoàn toàn.

Vai trò của tài xế vẫn còn

Theo giới thiệu, Freightliner Inspiration Truck là một mẫu xe tự lái tương đối hạn chế: chỉ tự lái trên đường cao tốc, giữ khoảng cách an toàn với những chiếc xe khác đang chạy trên đường, và chạy đúng làn xe của mình. Nó sẽ không vượt lên khi gặp những chiếc xe khác chạy chậm hơn. Muốn vượt, chuyển làn, hay rời khỏi đường cao tốc, tài xế phải ngắt chế độ tự lái, tiếp nhận quyền điều khiển.

Nếu gặp tình huống không phù hợp chế độ tự lái, chẳng hạn tuyết phủ dày mặt đường, hệ thống sẽ cảnh báo bằng âm thanh và những biểu tượng hiện trên bảng điều khiển để tài xế biết đã tới lúc phải tiếp nhận nhiệm vụ điều khiển xe. Trong vòng 5 giây, nếu tài xế không có phản hồi xe sẽ giảm tốc độ, chạy chậm dần và dừng lại.

Công nghệ trong trường hợp này chưa đạt tới mức thay thế hẳn con người mà chính là giảm áp lực cho tài xế trong những chuyến đi xa, giải quyết được vấn đề tài xế mỏi mệt khi lái xe đường dài dễ gây ra tai nạn. Theo số liệu thống kê, 90% số vụ tai nạn liên quan đến xe tải loại lớn ở Mỹ là do lỗi của tài xế. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi một số hãng vận tải lớn nhất của Mỹ trong những năm gần đây bắt đầu trang bị cho xe của họ những tính năng an toàn chủ động như kiểm soát làn đường và phanh tự động. Và xe tải tự lái Freightliner Inspiration Truck thực sự là một bước tiến mới, dù chưa đạt tới mức thay hẳn vai trò của tài xế.

Chế độ tự hành Highway Pilot đã được kích hoạt.

Giải bài toán thiếu hụt nguồn lực tài xế

Lái xe tải đường dài vốn là một nghề khắc nghiệt. Một mình cô đơn rong ruổi hàng nghìn km, cả ngày nắm vô lăng không phải là viễn cảnh hấp dẫn đối với cánh tài xế, và việc thiếu hụt nguồn lực tay lái vững là có thật. Hơn nữa, việc có được giấy phép lái xe đầu kéo không phải dễ, tốn cả thời gian và tiền bạc. Thêm vào đó còn có những qui định cụ thể về việc tài xế có đủ điều kiện lái xe hay không, với những cuộc kiểm tra xét nghiệm ma túy, bia rượu góp phần loại bớt số tài xế nghiện ngập những chất kích thích bị cấm này.

Vì thế dẫn đến quan điểm ủng hộ robot điều khiển xe thay người lái.

Trong khi đó, nhu cầu vận tải ngày càng tăng nhanh, phần lớn do sự gia tăng hình thức mua sắm trực tuyến, dẫn đến bùng nổ lượng hàng hóa phải chuyển từ kho đến tận tay người mua hàng.

Hoạt động của radar và camera trên xe tự lái

An toàn, tiết kiệm với công nghệ tự lái

Để đáp ứng nhu cầu giao hàng tận nơi đang tăng nhanh, thay vì khuyến khích phát triển đội ngũ tài xế xe tải đường dài thì ngược lại đang có xu hướng tìm cách giảm bớt vai trò của con người trong lĩnh vực này. Xe tải tự hành chính là giải pháp hứa hẹn cải thiện độ an toàn, đáp ứng nhu cầu vận chuyển tăng cao, và tiết kiệm thời gian cũng như nhiên liệu.

Lợi thế an toàn của xe tự lái là điều dễ thấy. Máy không cảm thấy căng thẳng, mỏi mệt, bẳn gắt khó chịu, cũng không bị phân tâm khi điều khiển xe như con người. Và bởi vì hành trình của xe tải phần lớn là chạy trên đường cao tốc, công nghệ sẽ không phải đối mặt với những thách thức khó khăn như: xử lý những tình huống phức tạp của giao thông đô thị, nơi mật độ giao thông cao với đủ loại phương tiện tham gia lưu thông, từ người đi bộ, cho đến xe đạp, xe gắn máy, ô tô các loại.

Từng đoàn xe tải có thể đi theo đội hình, gồm xe dẫn đầu, các xe khác nối đuôi nhau thành dòng và giữ đều khoảng cách. Chỉ mình xe dẫn đầu là được lái bởi con người sẽ tiết kiệm đáng kể nhân lực, và những xe đi sau còn tiết kiệm nhiên liệu nhờ hưởng lợi từ sức cản của gió giảm, giống như chiến thuật núp gió sau lưng đồng đội (hoặc đối thủ) để tiết kiệm sức của các tay đua xe đạp trong các cuộc đua đường dài.

Lùi xe là một trong những thao tác khó đối với người lái thì máy thực hiện dễ dàng. Rất nhiều xe ô tô đời mới hiện nay đã có khả năng tự đậu xe, xe tải cũng sẽ làm được như vậy với việc tinh chỉnh phần mềm.

Tuy nhiên còn có sự khác biệt giữa một chiếc ô tô tự lái (như xe tự hành của Google) và một chiếc xe đầu kéo 18 bánh, siêu trường siêu trọng, tự vận hành mà không dựa vào bất kỳ cá thể sống nào bên trong. Về mặt tâm lý, có lẽ ai nấy đều cảm thấy kinh hãi khi nhìn thấy những chiếc xe đầu kéo chở container 40 feet, tải trọng trên 40 tấn, chạy trên đường mà không có bất kỳ bóng dáng ai trong buồng lái.

Nhưng, như trên đã đề cập, dù xe tải tự hành có thể sớm trở thành hiện thực thì có lẽ vẫn có ai đó ngồi trong buồng lái của chúng. Theo lời khẳng định của Sven Ennerst, người đứng đầu bộ phận phát triển của Daimler Trucks, mục đích của công ty không phải là loại bỏ tài xế, mà làm cho công việc của họ thoải mái và hiệu quả hơn.

Qua thời gian, các tính năng tự hành của xe tự lái sẽ chứng tỏ chúng an toàn và hiệu quả hơn so với hình thức người lái. Rồi sẽ đến lúc xã hội sẽ chấp nhận sự thay đổi, và việc cấp phép cho xe tự hành của cơ quan chức năng sẽ trở thành bình thường, ít ra là với xe chạy trên đường cao tốc.

Những thành phần chính của Freightliner Inspiration Truck

Nhìn bề ngoài, xe không khác mấy so với những chiếc xe tải mới nhất của Daimer đang chạy trên đường. Xe được trang bị hệ thống tự lái Highway Pilot của Daimler, kết nối camera lập thể và radar nằm ở đầu xe với các bộ phận xử lý điều khiển xe chạy ổn định trên làn đường, tránh va chạm, điều tiết tốc độ, phanh, bẻ lái.

Radar gắn ở chỗ giảm chấn phía trước, gồm hai cụm cảm biến quét phạm vi ngắn và xa để phát hiện chướng ngại vật phía trước. Radar tầm xa quét lên tới 250 mét (~ 820 feet) với một góc hẹp 18 độ; radar tầm ngắn quét khoảng cách gần 70 mét (~ 230 feet) với góc quét rộng 130 độ.

Phía trước xe còn được quan sát bởi một camera lập thể gắn phía sau kính chắn gió. Phạm vi nhận biết của camera là 100 mét (~ 328 feet), với góc nhìn 45 độ theo mặt ngang và 27 độ theo mặt đứng. Camera nhận dạng các vạch phân chia làn đường và giao tiếp với thiết bị điều khiển lái Highway Pilot để duy trì xe chạy đúng làn và giữ khoảng cách với các xe khác chạy trên đường.

Không có những cảm biến dò phía sau vì thực ra là không cần thiết. Các xe không liên lạc được với nhau. Các thuật toán cho phần mềm điều khiển được cải biên từ những phiên bản được phát triển cho ô tô tự động của Mercedes-Benz.
 

PC World VN, 06/2015