Trí tuệ nhân tạo có mối nguy hiểm mang tên... nhận thức nhân tạo

(PCWorldVN) Nhiều người lo ngại trí tuệ nhân tạo ngày càng phát triển, rồi đến một lúc nào đó sẽ thông minh hơn con người, vượt qua con người và đe dọa sự an toàn của con người. Nhưng đó chỉ là những mối lo xa mà thôi.

• Từ chatbot của Google tới viễn cảnh AI khôn hơn con người
• Google và đội quân trí tuệ nhân tạo
• Trí tuệ nhân tạo sẽ đe dọa sự sống
• Trí tuệ nhân tạo sau màn ảnh
• “Chìa khóa” trí tuệ nhân tạo

Trong tuần này, có 2 sự kiện mô tả hoàn hảo mối quan hệ giữa con người và trí tuệ nhân tạo (AI).

Đầu tiên là bộ phim Terminator: Genisys với hệ thống Skynet bao trùm lấy đời sống con người. Kế đến là một nhóm công ty công nghệ và các nhà nghiên cứu AI vừa đưa ra 37 tiết lộ nghiên cứu để giữ AI luôn nằm trong quyền điều khiển của con người.

Nhưng tương lai của AI sẽ thế nào, liệu AI có thực sự đe dọa đối với con người như trong phim truyện viễn tưởng thường đề cập tới?

Thực chất, có thể AI không phải là tương lai gần. Nhưng mối nguy hiểm thực sự lại không nằm nơi AI, mà rất có thể từ chính con người.

Nhận thức của trí tuệ nhân tạo

AI không có phát triển theo dạng công nghệ đột phá như những lĩnh vực khác. Chúng ta từng thấy những nguyên tắc, những định luật AI áp dụng cho nhiều sản phẩm khác nhau, từ nhưng engine tìm kiếm trên web cho đến những dịch vụ mang màu sắc “cảm xúc” nhiều như Siri, cho đến những thứ buồn cười như một AI có thể học bắt chước một thứ gì đó chỉ bằng việc xem YouTube. Nhưng những ví dụ này cho thấy cái cách mà AI đe dọa đến đời sống con người là câu truyện còn rất xa vời.

Nhận thức nhân tạo mới là mối lo thật sự, không phải trí tuệ nhân tạo.

Trí thông minh không phải là nhận thức, hoặc chí ít đây là 2 phạm trù hoàn toàn khác biệt đối với máy tính.

Nhận thức nhân tạo còn là lĩnh vực quá “lý thuyết” so với trí tuệ nhân tạo. Trong khi hiện nay đã rất nhiều người tin vào AI là có thực thì vẫn còn nhiều bàn cãi quanh việc liệu nhận thức nhân tạo (Artificial Consciousness - AC) có phải là chuyện khả dĩ hay không.

Để một cỗ máy có thể hành động tự động mà không phải dựa vào đầu vào (input) từ con người, hay từ máy móc nào khác, thì điều này quá phức tạp đối với phần mềm. Và nhận thức mới là yếu tố thiết yếu làm nên một Skynet trong Terminator tương lai.

Chỉ khi một cỗ máy nhận thức được sự tồn tại của chính bản thân nó thì lúc ấy mới mong máy móc đe dọa đến sự an toàn của con người. Còn nếu không có AC, máy móc không gì khác cũng chỉ là những công cụ có trí thông minh cao và hiệu quả, hay chúng tỏ ra nguy hiểm nếu nằm trong tay những kẻ nguy hiểm mà thôi.

Tự nhận thức

Một khía cạnh mà ít người nghĩ đến về AI trong tiểu thuyết là chúng luôn tự nhận thức chính bản thân chúng. Thực tế, AI là phần mềm, và cũng chỉ là phần mềm mà thôi và chúng ta hoàn toàn có thể xoá bỏ một phần mềm nào đó.

Trong tiểu thuyết, bấm nút tắt thường là gửi một tín hiệu nói rằng AI rơi vào trạng thái “chết”. Máy bắt đầu nghĩ rằng máy tốt hơn con người hoặc máy có thể tự huỷ.

Nhưng với những động cơ như vậy, không hề có khao khát tồn tại, bất kỳ AI nào cũng đơn giản là có khả năng tự hủy. Nó không tự bảo vệ được bản thân. Nó cũng không thể đánh giá được sự tồn tại của nó là cần thiết để giúp ích cho con người.

Con người: mối nguy thực sự

Một lần nữa, khoa học viễn tưởng thường nói đến cách con người tạo ra một con quái vật AI quét sạch mọi thứ trên Trái đất. Nhưng bạn hãy quên Skynet hay Matrix đi.

Trí tuệ nhân tạo trong tay con người hiện thời cũng đã đủ quét sạch toàn bộ Trái đất rồi. Tóm lại, nếu sử dụng AI thiếu trách nhiệm, không quan tâm đến, đạo đức thì rất có thể tương lai của trái đất sẽ còn tệ hại, đen tối hơn Terminator.

Tóm lại, có lẽ còn quá sớm để lo ngại về chuyện Skynet, hay ngay cả với mô hình chùm vệ tinh Internet của Musk trong tương lai. Ngày của AI có khả năng tự nhận thức, thời của nhận thức nhân tạo vẫn còn rất xa.

Một kẻ sát nhân AI trong tương lai rất có thể do chính con người tạo ra chứ không phải một AI nào khác.