Thu giữ thiết bị lặn Mỹ, Trung Quốc thử thách Donald Trump

Trung Quốc nhiều khả năng muốn gửi thông điệp để Donald Trump kiềm chế hơn khi vào Nhà Trắng và có thể sẽ tiếp tục thử thách ông trong những tháng đầu nhiệm kỳ.

Thiết bị lặn không người lái. Ảnh minh họa: Wiki

Hải quân Trung Quốc ngày 15/12 thu giữ một thiết bị lặn không người lái được tàu nghiên cứu hải dương Mỹ triển khai ở vùng biển quốc tế thuộc Biển Đông.

"Điều này giống như tín hiệu đáp trả của Trung Quốc đối với cuộc gọi của ông Trump và lãnh đạo Đài Loan", Bonnie Glaser, chuyên gia Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế đánh giá.

Ông Trump đã nhận cuộc gọi từ lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn chúc mừng ông về chiến thắng trong cuộc bầu cử, phá vỡ giao thức tồn tại trong nhiều thập kỷ. Không có tổng thống hay tổng thống đắc cử Mỹ nào nói chuyện với một lãnh đạo Đài Loan kể từ khi Mỹ - Trung bình thường hóa quan hệ năm 1979. Vụ việc khiến Trung Quốc đưa ra phản đối chính thức với Mỹ.

"Thật khó có thể tin rằng đây là hành động bột phát của một chỉ huy. Người Trung Quốc hiện có kiểm soát tốt hơn đối với quân đội, đặc biệt là hải quân. Trung Quốc muốn gửi tín hiệu trước khi ông Trump nhậm chức, để ông nhận được thông điệp và kiềm chế hơn khi vào Nhà Trắng".

Patrick Cronin, một chuyên gia về an ninh châu Á - Thái Bình Dương tại Trung tâm An ninh mới của Mỹ, gọi vụ giữ thiết bị là "hành động ngoại giao cưỡng chế trắng trợn có tính toán" và cũng đánh giá nó nhằm gửi thông điệp tới ông Trump trước lễ nhậm chức, theo Washington Post.

"Tín hiệu Trung Quốc muốn gửi đi rất rõ ràng: Nếu anh thách thức chủ quyền của chúng tôi, chúng tôi sẽ thách thức lại anh. Mỹ cũng cần phải phản ứng rõ ràng như vậy: nếu có ai gây rối với hải quân của chúng tôi, chúng tôi sẽ không chỉ phản ứng bằng ngôn từ", ông nói.

Harry Kazianis, chuyên gia tại trung tâm Lợi ích Quốc gia tại Mỹ, dự đoán rằng Trung Quốc có thể thử thách chính quyền Trump một cách quyết liệt sau khi ông Trump nhậm chức vào tháng một năm sau, như cách họ đã làm với các chính quyền trước.

Kazianis dự đoán Trung Quốc có thể tuyên bố Vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông, giống như việc họ đã làm ở biển Hoa Đông năm 2013. Động thái như vậy có thể làm leo thang căng thẳng với cả Mỹ và các nước láng giềng của Trung Quốc.

"Tổng thống George W. Bush bị Trung Quốc thử thách chỉ 77 ngày sau khi nhậm chức năm 2001, khi một chiến đấu cơ Trung Quốc đâm vào máy bay trinh sát của Mỹ", ông nói.

"Tổng thống Obama bị Trung Quốc thử thách 44 ngày sau khi nhậm chức, khi các tàu Trung Quốc bao vây một tàu hải quân Mỹ. Ông Trump nhiều khả năng đối diện những điều tương tự", ông nói.

Đô đốc hải quân về hưu Mỹ James Stavridis hồi tháng 10 đã dự đoán rằng những đối thủ của Mỹ như Trung Quốc, Nga, Iran và Triều Tiên sẽ tăng tốc các hành động thách thức chính quyền sắp tới.

"Việc này đòi hỏi Mỹ phải cảnh giác cao độ và tiếp tục nỗ lực để làm rõ rằng chúng ta sẽ không nhượng bộ các cuộc chạm trán dẫn đến nguy hiểm cho người dân hoặc có nguy cơ leo thang ", ông nói.

Trước đó, Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Joseph Dunford đã nói với quốc hội Mỹ rằng các đối thủ của nước này muốn thách thức Washington theo những cách không gây ra xung đột quân sự hoàn toàn.

Kazianis cũng đồng ý với đánh giá này.

"Trung Quốc rõ ràng cố gắng thử thách Mỹ bằng cách khiến Washington rất khó xử lý. Bằng việc giữ thiết bị lặn không người lái, Washington có rất ít lựa chọn khả thi ngoài việc chỉ đơn giản là yêu cầu Bắc Kinh trả nó, hoặc leo thang tình huống theo những hướng đầy căng thẳng", ông nói.

Phương Vũ