Rừng dừa nước miền Trung Cà Ninh trước nguy cơ

TTO - Một vùng đệm với rừng dừa thăm thẳm, dọc theo những lạch nhỏ nối thông ra biển có tiềm năng du lịch lớn, nhưng lại đang đứng trước nguy cơ bị biến thành hồ nước cho nhà máy giấy.

Người dân ở rừng dừa nước Cà Ninh...

Gần cổng vào khu sản xuất của Nhà máy lọc dầu Dung Quất có một lối nhỏ với đồi núi thoai thoải. Lối ấy là rừng dừa nước Cà Ninh. Chỉ cách nhà máy lọc dầu chưa đầy 2km nhưng thời tiết đã thay đổi hẳn. Một khung cảnh thanh bình hiếm thấy giữa một vùng công nghiệp ồn náo.

Lá phổi của Dung Quất

Rừng dừa Cà Ninh như một chỉ báo cho môi trường Dung Quất. Nơi đây hiện vẫn có nhiều đàn cò trắng lớn về trú ngụ, tạo ra những âm thanh hoang dã giội về cho các công nhân, lữ khách muốn tạm lánh môi trường công nghiệp ghé qua. Rừng dừa này đang níu chân bao nhiêu người bởi nét hoang sơ ấy.

Lão ngư Nguyễn Ngọc Minh đang lững thững cầm tay lưới đi đánh cá, thấy chúng tôi chụp ảnh nói: “Trái tim của Khu kinh tế (KKT) Dung Quất là Nhà máy lọc dầu Dung Quất, còn nơi tôi ở là lá phổi của Dung Quất”. Rừng dừa rộng đến 70ha này trở thành một thảm xanh che khuất những công trình đồ sộ chỉ cách đó một ngã rẽ.

Rừng dừa Cà Ninh từ lâu đã trở thành nơi “nghỉ dưỡng” lý tưởng của người lao động ở KKT Dung Quất và ngày càng thu hút nhiều khách lạ. Buổi chiều, du khách thường kéo đến với cần câu cá, số khác rủ nhau ra rừng dừa thưởng thức vài món hải sản tươi rói mà người dân vừa thả lưới được.

Ở xứ sở của dừa nước, Cà Ninh cũng có nhiều ngôi nhà lợp bằng lá dừa mát rượi. Người dân sống thân thiện, bất kể người lạ hay quen, chỉ cần ghé nhà là vội chế ấm trà trò chuyện.

... và đàn cò tung cánh bay ở rừng dừa nước Cà Ninh - Ảnh: TRẦN MAI

Nguy cơ bị xâm lấn

Tuy nhiên để đáp ứng việc xây dựng hồ chứa nước rộng 85ha của Nhà máy bột giấy VNT19, UBND tỉnh Quảng Ngãi ra quyết định thu hồi 86ha rừng ngập mặn tại thôn Phú Long, xã Bình Phước, trong đó có cả 50ha thuộc khu vực rừng dừa nước Cà Ninh.

Nhiều du khách, người dân địa phương vẫn băn khoăn về quyết định này. Ông Nguyễn Thế Nhân, chủ tịch UBND xã Bình Phước, cho rằng hiện trên địa bàn xã đã hết đất để trồng lại rừng thay thế.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, tiến sĩ môi trường Chu Mạnh Trinh đề nghị phải cân nhắc kỹ, bởi không dễ gì có được một rừng dừa nước lớn như vậy, rất khó có thể trồng bù, tạo ra nơi ở phù hợp để các loài hải sản nước lợ sinh sản.

Đó là chưa nói đến giá trị dịch vụ du lịch trong tương lai cho KKT Dung Quất. Đặc biệt, rừng dừa này tương tự rừng dừa nước Bảy Mẫu ở Hội An (Quảng Nam). Hội An đã giữ lại được rừng dừa và đến nay rất thành công, không chỉ có tôm cá mà còn khai thác du lịch, tạo sinh kế lâu dài cho người dân.

Ông Trinh đưa ra so sánh với mong muốn Quảng Ngãi thấy cái lợi, cái hại trước khi ra quyết định cuối cùng có nên khai tử 50ha rừng dừa nước tự nhiên hay không, nhất là khi việc khai tử chủ yếu chỉ để làm hồ chứa nước cho một dự án nhạy cảm như sản xuất bột giấy.