Ai thu và quản lý như thế nào?

Vừa qua, Cục Thuế TP.Hồ Chí Minh phát hiện và truy thu 1,5 tỷ đồng tiền thuế một cá nhân là chủ kênh YouTube có thu nhập từ việc đăng clip trên mạng này và kiếm được hơn 19 tỷ đồng từ năm 2016-2018. Vậy bằng cách nào đạt được thu nhập cao như vậy? Ai là người có thu nhập ấy và làm sao kiểm soát khoản thu nhập này?

* Số lượt xem trên YouTube nhiều hơn hẳn các dịch vụ khác

Theo số liệu khảo sát xu hướng xem của người dân Việt Nam do Cục Phát thanh truyền hình và thông tin điện tử (PTTH&TTĐT) cung cấp, bình quân mỗi người sử dụng internet Việt Nam sử dụng internet 6 giờ 43 phút/ngày, trong đó 2 giờ 30 phút là dùng mạng xã hội, 2 giờ 31 phút là xem truyền hình trực tuyến và video theo yêu cầu, 1 giờ 11 phút là nghe nhạc trực tuyến.

Chi tiết hơn, Cục PTTH&TTĐT còn công bố số liệu của một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ truyền hình trả tiền khảo sát xu hướng xem của người dùng internet tại một doanh nghiệp cung cấp dịch vụ internet từ tháng 5 tới tháng 7-2019. Kết quả khảo sát của doanh nghiệp này cho thấy: Tính theo số lượt xem trên thiết bị thì YouTube có số lượng lượt xem cao nhất là 2,6 triệu, Netflix thứ nhì là 1,3 triệu, FPT Play đứng thứ ba với 900 ngàn, ClipTV đạt 350 ngàn, VTVGo đạt 250 ngàn.

YouTube có số lượt xem cao hơn hẳn các dịch vụ khác, và lại chi trả tiền quảng cáo cho những người đăng video clip lên kênh này. Chính vì vậy, những youtuber (người đăng video lên YouTube) ăn khách sẽ thu được rất nhiều tiền.

* Những youtuber có số lượt xem cao nhất Việt Nam

Trang mạng Social Blade (socialblade.com) cung cấp thông tin chi tiết về một youtuber bất kỳ, bao gồm: số người theo dõi, số lượt tải phim lên, số lượt xem. Tuy nhiên, trang này không thể cho biết youtuber đó thu được bao nhiêu tiền, bởi vì số tiền thu được tỷ lệ với số lượt người xem có click vào quảng cáo trên clip mà chỉ YouTube mới thống kê được số lượt click đó thôi.

Dù vậy, vẫn có thể ước lượng khái quát thu nhập của các youtuber này. Theo đó, 5 YouTuber có số lượt người theo dõi hàng đầu tại Việt Nam là:

1. NTN Vlog

Chủ sở hữu là Nguyễn Thành Nam, sinh năm 1994. Kênh NTN Vlog nổi tiếng với những trò đùa và thử thách quái đản. Ví dụ: thử đốt 100 ngàn que diêm trong... bồn cầu.

Số người theo dõi: 7,98 triệu; số video upload: 321; doanh thu ước tính mỗi năm: 104 ngàn USD - 1,7 triệu USD (2,4-39,4 tỷ đồng).

2. Cris Devil Gamer

Chủ sở hữu là Cris Phan, sinh năm 1993, bắt đầu sự nghiệp YouTuber năm 2014. Cris Devil Gamer thu hút bởi việc phát trực tiếp các tựa game nổi tiếng, Cris Phan gây ấn tượng với người hâm mộ bởi sự hài hước của mình.

Số người theo dõi: 7,29 triệu; số video upload: 801; doanh thu ước tính mỗi năm: 170 ngàn USD - 2,7 triệu USD
(3,9-62,6 tỷ đồng).

3. Thơ Nguyễn

Chủ sở hữu là Nguyễn Hồng Thơ, sinh năm 1992. Ra đời từ 2016, kênh YouTube này hướng tới đối tượng trẻ em, với các nội dung mang tính giải trí như: review đồ chơi, hướng dẫn nấu các món ăn đơn giản, hướng dẫn làm đồ chơi handmade, các thử thách vui nhộn...

Số người theo dõi: 6,75 triệu; số video upload: 869; doanh thu ước tính mỗi năm: 263 ngàn - 4,2 triệu USD (6,1-97,4 tỷ đồng).

4. Sơn Tùng MTP

Chủ sở hữu là Nguyễn Thanh Tùng, sinh năm 1994 tại Thái Bình. Là một ca sĩ trẻ, được nhiều người hâm mộ, các MV của Sơn Tùng đạt được lượng xem rất lớn. Tính tới thời điểm hiện tại, kênh YouTube của Sơn Tùng đứng thứ 11 trong số các kênh được theo dõi nhiều nhất Việt Nam và là nghệ sĩ Vpop được theo dõi trên YouTube nhiều nhất.

Số người theo dõi: 5,74 triệu; số video upload: 81; doanh thu ước tính mỗi năm: 64.700 USD - 1 triệu USD (1,5-23 tỷ đồng).

5. Vanh Leg

Chủ sở hữu là Nguyễn Việt Anh, sinh năm 1993, tại Hà Nội. Trong những năm 2010, 2011, Vanh Leg cho ra hàng loạt các bản nhạc chế theo phong cách sôi động, lời lẽ sáng tạo, mang phong cách riêng. Đến đầu năm 2013, Vanh Leg thực sự được nhiều người quan tâm khi những ca khúc chế của anh được chia sẻ rộng rãi trên các trang mạng xã hội.

Số người theo dõi: 5,74 triệu; số video upload: 62; doanh thu ước tính mỗi năm: 24.400 USD - 390.000 USD (566 triệu - 9 tỷ đồng).

* Làm sao kiểm soát khoản thu nhập từ YouTube này?

Theo quy định hiện nay, các cá nhân có nguồn thu nhập từ 100 triệu đồng/năm trở lên thuộc đối tượng kinh doanh và các thu nhập từ YouTube như trên đều thuộc đối tượng chịu thuế. Nếu không tự giác kê khai nộp thuế hay cố tình chây ì nộp thuế, các cá nhân sẽ bị xử phạt hành chính và thậm chí khi số thuế lớn có thể chuyển sang truy tố hình sự.

Ông Lưu Đức Huy, Vụ trưởng Vụ Chính sách thuế, Tổng cục Thuế cho rằng, quan trọng nhất là sự phối hợp của Ngân hàng Nhà nước để truy xuất dòng tiền thu nhập bất thường của các cá nhân, doanh nghiệp qua các mạng xã hội trên. Ông nói: “Tất cả các ví điện tử, hay thẻ visa, thẻ master... đều phải thông qua Ngân hàng Nhà nước cấp phép mới được hoạt động. Các dòng tiền thanh toán đều được Ngân hàng Nhà nước cấp phép”.

Cũng theo ông Huy, cần có giải pháp, cơ chế để các tập đoàn đa quốc gia như Google, Facebook phối hợp cung cấp thông tin giao dịch, các dòng tiền chi trả cho cơ quan thuế, từ đó mới xem xét được kênh tiếp cận để truy thu hiệu quả.

Việc nêu tên người trốn thuế, né thuế rộng rãi như quy định là điều cần thiết nhằm mang tính răn đe lớn. Từ đó cũng góp phần làm giảm số người có hành vi gian lận, trốn thuế.

Phạm Hoài Nhân