World Cup 2014 sôi động cùng máy chiếu

Thưởng thức những trận cầu đỉnh cao trên màn ảnh rộng hàng trăm inch không còn là một điều quá khó đối với người dùng gia đình hiện nay - khi mà giá máy chiếu ngày càng phải chăng và chất lượng liên tục được cải thiện.

Trong phân khúc sản phẩm dành cho người dùng gia đình, máy chiếu thường được ứng dụng các công nghệ trình chiếu như DLP, LCD hay LCoS. Mỗi công nghệ đều có những ưu, nhược điểm riêng. Sự đa dạng về công nghệ trình chiếu còn mang đến cho người dùng thêm nhiều lựa chọn về giá bán sản phẩm (xem thêm “Tìm hiểu máy chiếu qua công nghệ” trên PCW số 07/2013, http://www.pcworld.com.vn/T1234199)

Các công nghệ trình chiếu phổ biến
Máy chiếu (projector) theo định nghĩa cơ bản là một thiết bị có thể trình chiếu hình ảnh lên một màn chiếu hoặc một mặt phẳng có bề mặt được xử lý đặc biệt. Các thế hệ máy chiếu đời mới mặc dù đã có nhiều thay đổi về mặt công nghệ, song vẫn hoạt động dựa trên nguyên lý của các mẫu máy chiếu từ thế kỷ trước.
Công nghệ trình chiếu LCD (Liquid Crystal Display) được xem là một trong 2 công nghệ được ứng dụng trên nhiều thế hệ máy chiếu hiện tại. Sở dĩ công nghệ trình chiếu LCD được ứng dụng nhiều vì các chip LCD có kích thước nhỏ, giá thành thấp. Bên cạnh đó, máy chiếu LCD còn có độ tương phản và độ sáng cao hơn nhiều nhưng lại tiêu thụ ít điện năng hơn. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm trên, công nghệ trình chiếu LCD cũng tồn tại những hạn chế như điểm ảnh chết, hiệu ứng “Screen door effect” (các điểm ảnh xuất hiện rõ rệt trên các màn chiếu kích thước lớn tựa như đang quan sát hình ảnh qua một chiếc cửa lưới). Bên cạnh đó, số lượng điểm ảnh trên LCD cũng liên quan đến độ phân giải mà máy chiếu đó hỗ trợ, nên cần lựa chọn độ phân giải máy phù hợp với các nội dung giải trí.

BenQ W1080ST có khả năng trình chiếu khung hình lớn từ cự ly ngắn.

Các máy chiếu DLP (digital light processing) có cơ chế hoạt động tựa như các sản phẩm ứng dụng công nghệ trình chiếu LCD, vì hình ảnh cũng được hiển thị trên một hoặc 3 chip. Công nghệ trình chiếu DLP không chỉ được áp dụng trên các sản phẩm dành cho doanh nghiệp hay gia đình, mà còn được ứng dụng cả trên một số rạp chiếu phim lớn. Các máy chiếu DLP rất gọn nhẹ, khả năng tái tạo màu sắc chính xác, không bị hiệu ứng “Screen door effect” và có độ tương phản, độ sáng cao hơn (dù không sáng bằng các máy chiếu LCD nhưng trông mượt hơn). Tuy vậy, cần lưu ý các model sử dụng 1 chip DLP có nhiều khả năng bị hiện tượng cầu vồng hơn những máy dùng 3 chip DLP. Các máy chiếu DLP tựa như các model ứng dụng công nghệ trình chiếu LCD cũng cần nguồn sáng mạnh để trình chiếu hình ảnh. Các bóng đèn này cũng có thời gian hoạt động nhất định và cần được thay thế khi đến “tuổi nghỉ hưu”.
LCoS được biết đến như một “sản phẩm” kết hợp giữa công nghệ trình chiếu LCD và DLP. Công nghệ này cho chất lượng hình ảnh đẹp, mịn và độ phân giải cao hơn hẳn DLP hay LCD. Các máy chiếu LCoS cũng không hề bị hiện tượng cầu vồng. Tuy nhiên, máy chiếu LCoS thường có ngoại hình lớn, giá thành cao. Hiện tại, Sony và JVC là 2 nhà sản xuất máy chiếu LCoS lớn trên thị trường. Các sản phẩm của Sony thường có thêm “từ khóa” SXRD để phân biệt. Trong khi đó, JVC thường dùng cụm từ D-ILA ngay trong tên gọi sản phẩm để phân biệt máy chiếu LCoS với các sản phẩm khác.

Sony VPL-HW30ES được ứng dụng công nghệ trình chiếu LcoS có giá bán gần 2.500 USD.

Những tiêu chí chọn máy chiếu
Nội dung trình chiếu
Ngoài việc nắm rõ ưu - nhược điểm của từng công nghệ khi chọn mua máy chiếu, người dùng trước hết nên cân nhắc đến nội dung cần xem. Có thể tạm chia nội dung trình chiếu thành 4 hạng mục gồm: data (Slide PowerPoint, bảng biểu, ảnh đồ họa, text...), video, photo (hình ảnh tĩnh độ phân giải cao) và game. Hầu hết các máy chiếu phát tốt nội dung video đều “thừa sức” trình chiếu hình ảnh tĩnh hay nhu cầu văn phòng.
 

Khả năng di chuyển
Nếu sử dụng máy chiếu cho văn phòng và giáo dục, người dùng nên chọn những model có ngoại hình gọn nhẹ để dễ dàng di chuyển. Riêng người dùng gia đình, yếu tố này không mấy quan trọng, trừ khi có nhu cầu kết hợp máy chiếu với phụ kiện treo trần.
 

Độ phân giải
Độ phân giải là một giá trị biểu thị số lượng điểm ảnh dùng để tái hiện hình ảnh trình chiếu. Mỗi máy chiếu đều hỗ trợ trình chiếu ở một độ phân giải tiêu chuẩn. Bạn có thể tùy chỉnh tăng/giảm độ phân giải của máy, song chất lượng hình ảnh sẽ bị giảm đáng kể. Vì vậy, luôn chọn những mẫu máy chiếu có độ phân giải tiêu chuẩn tương đồng với nguồn phát, để đảm bảo chất lượng hình ảnh ở mức tốt nhất có thể. Nếu giải trí với phim ảnh là chính, hãy chọn những model hỗ trợ độ phân giải Full HD (1080p) hoặc HD 720p. Riêng các tác vụ văn phòng, chỉ cần những sản phẩm hỗ trợ độ phân giải từ SVGA (800 x 600 pixel) trở lên.
Hiện nay, các máy chiếu 1080p được đánh giá cao có thể kể đến như Optoma HD25,  BenQ W1080ST, Epson PowerLite Home Cinema 3020, Acer H6510BD. Với mức 720p, bạn có thể chọn BenQ W770ST, Acer H5370BD hay Optoma H180X.

Optoma HD25

Tỷ lệ khung hình
Tỷ lệ khung hình 16:9 (hay 1,78:1) hiện được xem là có nhiều lựa chọn nhất khi mua máy chiếu cũng như màn chiếu cho nhu cầu giải trí tại gia. Tỷ lệ này tương thích với khá nhiều nguồn phát như HDTV, đầu Blu-ray. Các máy chiếu hỗ trợ tỷ lệ khung hình 16:9 cũng rất đa dạng và trong số này cũng có những model được thiết kế đặc biệt để đáp ứng nhu cầu cao về hình ảnh của người dùng. Dĩ nhiên cũng có những sản phẩm hỗ trợ nhiều tỷ lệ khung hình khác ngoài tỷ lệ chuẩn của máy. Tuy nhiên, người dùng tốt nhất không nên chọn các tỷ lệ hiển thị khác ngoài tỷ lệ chuẩn - vì khung hình có thể bị kéo dãn hoặc mất một phần khi trình chiếu.
Bên cạnh các nội dung phim ảnh hỗ trợ tỷ lệ khung hình 1,78:1, ngày càng nhiều các nội dung video được thực hiện dưới tỷ lệ 2,35:1 và 2,40:1. Nếu muốn xem các nội dung video này trên các máy chiếu 16:9, người dùng buộc phải tậu thêm phụ kiện kính Anamorphic lenses (giá thành rất đắt đỏ) để kéo giãn hình ảnh theo cả 2 phương ngang và dọc.
 

Độ sáng
Mức độ sáng tốt nhất của một máy chiếu còn phụ thuộc vào nguồn sáng phụ từ môi trường, kích thước khung hình trình chiếu và vật liệu của màn chiếu. Nếu phần lớn sử dụng cho nhu cầu giải trí cùng phim ảnh trong nhà, những máy chiếu có độ sáng từ 1.000 đến 1.200 ANSI Lumen đã đủ sức tái hiện khung hình lớn và sáng tốt. Riêng môi trường trình chiếu diện tích lớn, có một số nguồn sáng phụ, hãy chọn những máy chiếu có độ sáng từ 2.000 ANSI Lumen trở lên. Lưu ý mức chênh lệch độ sáng giữa 2 model càng nhỏ (2.000 và 2.200 ANSI Lumen), khác biệt về độ sáng khung hình thực sự không đáng kể. Vì hệ thị giác của con người là phi tuyến tính, nghĩa là  bạn cần nhiều hơn gấp đôi giá trị lumen cho một máy chiếu có khung hình sáng gấp đôi.

Độ tương phản
Độ tương phản của máy chiếu là tỷ lệ về cường độ ánh sáng được phản xạ lại từ một hình ảnh trắng hoàn toàn so với cường ánh độ sáng được phản xạ lại từ một hình ảnh đen hoàn toàn. Độ tương phản càng cao thì hình ảnh càng trong, càng sâu, hình ảnh sống động hơn; và người xem có thể nhận thấy nhiều trạng thái màu sắc khác nhau một cách rõ ràng. Ngược lại, độ tương phản thấp sẽ làm cho hình ảnh mờ, màu sắc không rõ ràng.
Với những mẫu máy chiếu dùng cho giáo dục hay doanh nghiệp, độ sáng và độ phân giải là 2 yếu tố cần quan tâm hàng đầu. Nhưng khi chọn máy chiếu để giải trí trong gia đình, độ tương phản là một yếu tố quan trọng - vì trong môi trường trình chiếu tối (trong nhà), một sự khác biệt nhỏ về độ tương phản cũng tạo nên sự khác biệt đáng kể về hình ảnh. Đặc biệt, những dòng máy chiếu 3D thường được thiết kế với độ tương phản rất cao, để tái tạo chiều sâu và độ nổi một cách chân thực nhất.
 

Các cổng kết nối
Số lượng và chủng loại cổng giao tiếp trên một máy chiếu hoàn toàn khác nhau. Dù cho kết nối trực tiếp với các nguồn phát như đầu DVD, Blu-ray, đầu thu kỹ thuật số hay máy tính, hãy cố gắng chọn lựa những sản phẩm hỗ trợ ngõ vào HDMI. Ngoài ra, cũng có những máy chiếu hỗ trợ trình chiếu không dây Full HD, người dùng chỉ cần cắm phụ kiện HDMI transmitter kèm theo máy vào nguồn phát để trình chiếu rất tiện lợi. Một số model cho chất lượng trình chiếu không dây ổn định và mượt như BenQ W1500, Epson EH-TW6000W.
 

Ngoài các yếu tố cần quan tâm kể trên, nếu thực sự cần một khung hình trình chiếu lớn nhưng không gian lại nhỏ hẹp, bạn hãy chọn những sản phẩm Short Throw. Vì những model loại này có khả năng trình chiếu khung hình rộng đến 2m từ cự ly chỉ tầm 1m đến 2m. Một số mẫu máy chiếu còn được trang bị tính năng Lens Shift - cho phép dịch chuyển khung hình theo 1 hoặc cả 2 phương ngang và dọc - song những sản phẩm này có giá thành không rẻ.

Màn chiếu
Màn chiếu cũng là một thành phần không kém phần quan trọng - vì thiết bị này ảnh hưởng nhiều đến chất lượng “trình diễn” của một chiếc projector. Màn chiếu cũng rất đa dạng về chủng loại, thương hiệu và cả chất lượng. Tựu trung, màn chiếu thường có các dạng thiết kế như cố định, treo tường (có hoặc không motor cuốn màn); hay loại sử dụng chân đế dạng tripod.
Trong số các dạng thiết kế kể trên, các loại màn chiếu treo tường và loại đi kèm chân đế có thiết kế gọn gàng khi không sử dụng và dễ vận chuyển. Ngoài nhóm sản phẩm điều khiển hoàn toàn bằng cơ học còn có dạng màn chiếu treo tường điều khiển bằng motor. Tuy nhiên, bề mặt màn chiếu loại này thường nhăn, vênh ở 2 mép sau thời gian dài sử dụng. Dĩ nhiên, thị trường cũng có những sản phẩm cao cấp, hạn chế tối đa tình trạng này, song giá thành tương đối cao. Các màn chiếu cố định ngược lại có bề mặt phẳng tuyệt đối. Chất lượng bề mặt của sản phẩm này cũng ít bị suy giảm theo thời gian. Dù vậy, loại màn chiếu cố định cần nhiều diện tích sử dụng và khó di chuyển. Bên cạnh các loại màn chiếu trước thông thường, thị trường còn có các sản phẩm như màn chiếu sau, màn chiếu bạc hay màn chiếu cong.
Khi chọn mua màn chiếu, kích thước của sản phẩm là yếu tố đầu tiên mà người dùng phải quan tâm. Vì mỗi projector chỉ phát ra một lượng ánh sáng nhất định - nên khi tăng kích thước khung hình trình chiếu, độ sáng sẽ bị giảm. Với nhu cầu giải trí bằng phim ảnh, hãy chọn mua những sản phẩm có tỷ lệ khung hình rộng.

Mỗi loại màn chiếu đều có một giá trị Gain nhất định để thể hiện độ phản xạ sáng của sản phẩm. Giá trị Gain càng cao, độ phản xạ ánh sáng càng lớn. Các màn chiếu chuẩn thường có giá trị Gain từ 0,8 đến 1. Màn chiếu có Gain lớn (từ 1,4 trở lên) không có nghĩa là sẽ cho khung hình sáng hơn các model có giá trị Gain nhỏ khi dùng cùng một máy chiếu. Bên cạnh đó màn chiếu Gain cao thường bị hiện tượng “hot-spot” (tâm khung hình có độ sáng cao hơn các cạnh) nên hạn chế đáng kể góc quan sát.
Tất cả màn chiếu đều không được làm từ cùng một dạng vật liệu, hầu hết được làm từ nhựa vinyl và được phủ lớp phản xạ ánh sáng trên bề mặt. Cũng có một số làm từ vải dệt với các lỗ nhỏ chi chít trên bề mặt dành cho người dùng thích bố trí loa sau màn chiếu. Ngày nay, người dùng gia đình còn có thêm lựa chọn màn chiếu xám - tựa như loại sản phẩm chuyên dùng trong một số rạp chiếu phim. Loại màn chiếu này có khả năng hấp thu bớt ánh sáng từ môi trường, tăng độ tương phản và độ chính xác của màu sắc. Tuy nhiên, màn chiếu xám sẽ làm giảm độ sáng khung hình và có thể gây sai lệch màu sắc nếu màu xám bề mặt không hoàn toàn trung tính.
 

Một số model máy chiếu còn được tích hợp loa công suất lớn, đủ sức khuấy động những diện tích vừa và nhỏ.

Có thể tự làm một chiếc màn chiếu cho mình?
Câu trả lời là hoàn toàn có thể, nếu như bạn tỷ mỷ và chịu khó tìm tòi. Về cơ bản, bạn có thể tận dụng chính vách tường trong nhà, gỗ tấm MDF hay tấm thạch cao và sơn phủ bề mặt để làm màn chiếu. Với cách làm này, bạn có thể dễ dàng tự chế một màn chiếu phim 2D kích thước lớn, chất lượng mà không cần nhiều kinh phí.
Tuy nhiên, cần lưu ý xử lý thật kỹ bề mặt tường, tấm thạch cao sao cho thật phẳng, thật mịn trước khi tiến hành sơn phủ. Với các khung hình lớn, nối ghép nhiều tấm thạch cao lại với nhau, bạn cần sử dụng khung để cố định và dùng bột trét để “hàn” các vết nối. Dĩ nhiên, vẫn phải đảm bảo 2 mặt phẳng được ghép nối phải hoàn toàn phẳng nếu không sẽ gây ra hiện tượng sáng tối không đều nhau trên bề mặt màn chiếu. Riêng việc tận dụng vách tường làm màn chiếu, trước hết bạn phải lắp đặt máy chiếu để lấy kích thước khung hình. Sau đó xử lý bề mặt thật phẳng bằng bột trét, chà bằng giấy nhám rồi mới sơn.
Trong khâu sơn phủ, chỉ nên dùng sơn nước. Tùy vào điều kiện ánh sáng phòng chiếu mà quyết định màu sơn cho màn chiếu. Với phòng chiếu tối, có khả năng kiểm soát ánh sáng tạp tốt, hãy chọn sơn màu trắng ngọc trai (Dulux weather sealed White Pearl) hay màu trắng không pha. Chỉ sử dụng màu xám trung tính (sơn của ICI) cho những phòng chiếu khó kiểm soát các nguồn sáng phụ. Lưu ý lọc kỹ sơn trước khi lăn để tránh làm hỏng bề mặt. Tốt nhất nên pha sơn hơi loãng và sơn lót từ 2 đến 3 lớp mỏng trước. Với màn chiếu kích thước 100” bạn cần từ 1,3kg đến 1,5kg sơn nước nếu dùng dụng cụ lăn.
 

PC World VN, 04/2014