Nữ sinh H’rê sáng tạo bộ gõ chữ dân tộc thiểu số

TTO - Gần 1 năm mày mò, Đinh Triệu Vi (dân tộc H’rê, học sinh lớp 12 Trường phổ thông Dân tộc nội trú Bình Định) đã xây dựng được kiểu gõ chữ của ba dân tộc H’rê, Chăm Hroi và Ba Na Kriêm.

Nữ sinh Đinh Triệu Vi và thầy giáo Bùi Công Phúc - Ảnh: DUY THANH

Lý do để Vi thực hiện bộ gõ này xuất phát từ nhu cầu bản thân. Vi kể: "Ông bà nội em biết viết chữ H’rê. Nhưng cha mẹ em và rất nhiều người H’rê trung niên, trẻ tuổi, học sinh... chỉ biết nói tiếng dân tộc mình mà không biết viết. Riêng em biết viết nhưng chỉ viết bằng bút, không gõ bằng máy tính được vì không có bộ gõ riêng".

Tìm hiểu, Vi được biết đã có bộ gõ tiếng Ê Đê và một số tiếng dân tộc vùng Tây Nguyên. Nhưng tiếng H’rê và một vài dân tộc thiểu số khác ở Bình Định thì chưa có. "Nhiều lúc muốn lưu lại một bài văn, một tâm sự hay muốn sưu tầm những làn điệu của dân tộc mình vào máy tính mà không được" - Vi nói.

Đầu năm học lớp 11 (2016-2017), Vi đem câu chuyện của mình nói với thầy Bùi Công Phúc, giáo viên dạy tin học của trường và được thầy khuyến khích thực hiện. Vi lên mạng tìm được phần mềm mã nguồn mở WinVNkey, chữ viết của các dân tộc. 

Sau đó, Vi mò mẫm ghép từng con chữ và ký hiệu để hình thành những tổ hợp ký tự trên bàn phím máy tính cho ra đời những ký tự theo tiếng của từng dân tộc.

Hiện sản phẩm của Vi đã được một số nhà nghiên cứu văn hóa dân gian và ngôn ngữ dân tộc thiểu số ở Bình Định sử dụng. 

Cụ Đinh Yang Danh, một nhà nghiên cứu văn hóa người Ba Na Kriêm ở huyện Vĩnh Thạnh (tỉnh Bình Định), bày tỏ: "Tôi rất vui khi cháu Đinh Triệu Vi "cho không" bộ gõ ba thứ tiếng các dân tộc thiểu số ở Bình Định. 

Tôi làm nghiên cứu, lớn tuổi rồi nên khá vất vả khi tìm các biểu tượng trong Word để chèn chữ dân tộc thiểu số. Chưa kể là nhiều chữ không có trong biểu tượng thì phải viết thêm bằng tay khi in ra".

Sản phẩm "Ứng dụng bộ gõ WinVNkey xây dựng kiểu gõ chữ của một số dân tộc thiểu số ở Bình Định" của Đinh Triệu Vi được trao giải ba cuộc thi Sáng tạo thanh thiếu niên nhi đồng toàn quốc năm 2017 và nhiều giải thưởng khác.