Sống khỏe
Số người thiệt mạng vì siêu bão Maria gấp 70 lần công bố?
TTO - Siêu cuồng phong Maria tàn phá Puerto Rico hồi tháng 9-2017 thực ra có thể đã khiến hơn 4.600 người chết, gấp hơn 70 lần so với con số chính quyền thông báo, theo báo cáo do Đại học Harvard công bố ngày 29-5.
Công nhân sửa chữa đường dây điện bị hư hỏng vì bão Maria ở Puerto Rico - Ảnh: REUTERS
Theo Hãng tin Reuters, chính quyền vùng lãnh thổ Puerto Rico thuộc Mỹ đưa ra con số chính thức là chỉ có 64 người thiệt mạng vì bão Maria, trận siêu cuồng phong vốn gây ra thiệt hại kinh tế đến 90 tỉ USD, cao thứ ba trong lịch sử Hoa Kỳ từ năm 1990.
Do lẽ con số này thấp đến khó tin, nhiều cuộc điều tra độc lập đã được tiến hành và cho rằng số người thiệt mạng phải gần 1.000 người.
Nhưng con số ước tính mới nhất do các nhà nghiên cứu Đại học Harvard công bố là 4.645 người thiệt mạng, tính từ ngày cơn bão quét qua là 20-9-2017 đến hết 31-12 cùng năm. Con số này gấp 72,5 lần so với số liệu chính thức của Puerto Rico.
Trận bão gây thiệt hại kinh tế lớn nhất nước Mỹ là Katrina (năm 2005) cũng chỉ khiến 1.833 người thiệt mạng. So sánh như thế để thấy mức độ chết chóc của Maria là thế nào.
Trong báo cáo công bố trên tạp chí uy tín New England Journal of Medicine, nhóm nghiên cứu cho biết những người chết vì bão Maria ở Puerto Rico chủ yếu do không tiếp cận được thuốc men và chăm sóc y tế vì cúp điện và giao thông bị cô lập vì đường phố hư hỏng hoặc ngập lụt.
"Khoảng 1/3 của những người qua đời sau khi bão qua là do người nhà thông báo vì người thân của họ không được tiếp cận chăm sóc y tế kịp thời" - báo cáo viết.
Để có được con số hơn 4.600 người tử vong, các nhà nghiên cứu đã đến gõ cửa từng nhà trong nhóm 3.299 hộ được chọn ngẫu nhiên ở khắp vùng lãnh thổ vốn có 3,3 triệu dân này, theo Reuters.
Những người khảo sát dùng tiêu chuẩn do Trung tâm Quản lý và ngăn ngừa thảm họa Hoa Kỳ cung cấp để quyết định việc một người chết có phải do bão gây ra hay không.
Cụ thể, nếu một người qua đời vì va phải mảnh vỡ trong bão, phải sống trong điều kiện không an toàn hoặc gây hại cho sức khỏe suốt ba tháng kể từ khi bão tan đều được tính là thiệt mạng vì cơn bão đó.
Một gia đình vẫn còn chịu cảnh mất điện, 8 tháng sau khi bão Maria quét qua Puerto Rico - Ảnh: REUTERS
Điều đáng nói là cuộc khảo sát được tiến hành từ tháng 1 đến tháng 2-2018, tức 4-5 tháng từ khi thảm họa xảy ra, song "nhiều người (chúng tôi phỏng vấn) vẫn còn chịu cảnh không có điện và nước sạch", theo nhóm nghiên cứu.
"Trung bình mỗi hộ trong vùng ảnh hưởng của bão phải chịu 84 ngày không có điện, 64 ngày không có nước sạch và 41 ngày không có sóng điện thoại" - báo cáo viết.
Để đảm bảo các câu trả lời trung thực, các nhà nghiên cứu không trả tiền cho người trả lời và cũng nói trước với họ cuộc điều tra này không mang lại thêm hỗ trợ từ chính phủ cho họ.
Nhóm nghiên cứu cũng quyết định nếu một người vẫn còn mất tích sau cơn bão nhưng chưa rõ sống chết thì được xem là "còn sống". Cách tính này cho thấy con số tử vong thực tế có thể cao hơn mức 4.645, cụ thể là "trên 5.700", theo báo cáo.
Chính quyền Puerto Rico đã ngưng công bố số liệu thương vong vì bão Maria kể từ tháng 12-2017. Nhóm nghiên cứu Đại học Harvard cho biết họ không rõ con số mới nhất từ phía chính quyền là bao nhiêu để so sánh, do lẽ yêu cầu được tiếp cận dữ liệu này đã bị từ chối.
"Các số liệu này sẽ là cơ sở so sánh quan trọng với số liệu chính thức từ chính phủ và cũng cho thấy sự kém quan tâm của Chính phủ Mỹ với hạ tầng đang hư hại ở Puerto Rico" - báo cáo kết luận.
